جاذبه های گردشگردی
جاذبه های طبیعی
درباره ما
تماس با ما
مقالات
اخبار
حرم شاهچراغ (ع)، یکی از جاذبه های گردشگری شیراز است. این آرامگاه در سال ۱۳۲۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شاهچراغ (ع) که برادر امام رضا (ع) بوده، به عنوان شخصیتی مهم در تاریخ اسلام شناخته می‌شود و آرامگاه او در شهر تاریخی شیراز قرار دارد. این آرامگاه به لحاظ هنر و معماری اسلامی و ایرانی دارای ارزش ویژه‌ای است. طراحی آن از سبک آذری الهام گرفته شده و در زمان ایلخانی اجرا شده است. در نمای دیواره‌ها و سقف‌ها، هنر آینه‌کاری و کاشی‌کاری به شکلی زیبا و متفاوت اجرا شده‌اند که جذابیت و رونق ویژه‌ای به این مکان بخشیده‌اند.
حرم شاهچراغ (ع) شامل چهار شاه‌نشین در چهار جهت مختلف می‌باشد و در جهت غربی آرامگاه، یک مسجد نیز واقع شده است. ضریح نقره حرم در زیر گنبد مقدس قرار دارد. حیاط اصلی آرامگاه دارای دو در ورودی اصلی در جهت‌های جنوب و شمال است. در وسط حیاط، یک حوض بزرگ با فواره‌های زیبا واقع شده و در اطراف آن درختان زیبا به منظره‌ی زیبایی ادامه می‌دهند.
حرم حضرت شاهچراغ دارای چهار صحن مختلف است: صحن امام جواد (ع)، صحن حضرت معصومه (ع)، صحن اصلی و صحن عتیق. همچنین، این حرم دارای سه شبستان است که شامل دارالعباده، شبستان حضرت سید میر محمد (ع) و شبستان بزرگ امام خمینی (ره) می‌شود. ضریح حضرت شاهچراغ (ع) در شبستان دارالعباده قرار دارد.
از لحاظ تاریخی، مذهبی و هنری، آرامگاه حضرت شاهچراغ (ع) به یک مقصد مهم و جذاب برای گردشگران و زائران تبدیل شده است و جلب توجه هر بیننده‌ای را با هنر زیبای آینه‌کاری، کاشی‌کاری و معماری منحصر به فرد خود دارد.
حرم شاهچراغ کجاست؟
آدرس: استان فارس، شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، خیابان احمدی
شاهچراغ کیست؟
احمد بن موسی (ع)، پسر بزرگتر امام موسی کاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) بوده و مادر او با نام ام محمد شناخته می‌شود. ایشان با عنوان‌های شاهچراغ و سیدالسادات نیز شناخته می‌شوند، و کنیهٔ ایشان “ابوعبدالله” است. تاریخ دقیق ولادت حضرت میرسید احمد (ع) معلوم نیست، اما تاریخ وفات او بین سال‌های ۲۰۳ تا ۲۱۸ هجری قمری تخمین زده شده است.
چرا اسم شاهچراغ
از زمان آل بویه و دوران زمامداری امیر عضدالدوله دیلمی، محل تشیع حضرت ناشناس باقی مانده بود. در یکی از این منازل، یک پیرزن ساکن بود که هر شب جمعه چراغی را در بالای تپه‌ای از خاک از شب تا سپیده‌دم روشن می‌کرد. این واقعه چند شب جمعه اتفاق افتاد و این موضوع باعث شد پیرزن به این نتیجه برسد که احتمالاً محل دفن یکی از امامزادگان است.
به‌رغم کمی بدبینی درباریان در قبول این اتفاق، امیر تصمیم گرفت که برای بررسی دقیق‌تر، در اولین شب جمعه به خانه پیرزن برود. امیر عضدالدوله به خانه پیرزن رفت و او را آگاه ساخت که در صورت دیدن نوری مجدداً به او اطلاع دهد. پیرزن با دیدن نوری که قوی‌تر از شب‌های قبلی بود، به بالین امیر عضدالدوله رفت و با فریاد فراخواند: شاه چراغ !
با دیدن نوری که از محل چراغ می‌آمد، امیر عضدالدوله متعجب شد و به طرف منبع نور حرکت کرد. اما هنگامی که به نزدیکی محل نور رسید، هیچ اثری از چراغ یا نوری مشاهده نشد. اما وقتی از تپه خاکی به پایین آمد، دوباره نور قوی را مشاهده کرد.
این تجربه باعث شد امیر تصمیم بگیرد تا یکی از شخص‌ها را برای بررسی دقیق‌تر این موضوع اعزام کند. نهایتاً این شخص به این نتیجه رسید که در این محل فرزند ارشد حضرت موسی بن جعفر (ع) به خاک سپرده شده است. امیر عضدالدوله دستور داد که بر بالای این محل، یک جایگاه مذهبی برای گرامی‌داشت این شخصیت مقدس احداث شود.
معماری به کار رفته در حرم شاهچراغ
آرامگاه شاهچراغ در قرن ششم هجری قمری، در دوران حکومت اتابکان در ایران، بنا شد. معماری این آرامگاه با تأثیر زیبایی از سبک آذری طراحی شده و دارای جزئیات بسیار زیبا است. این ساختمان دو درب اصلی در بخش‌های شمالی و جنوبی حرم دارد که زائران می‌توانند بر اساس مسیر خود یکی از آنها را برای ورود انتخاب کنند.
کارهای کاشی‌کاری انجام شده بر روی سردرهای حرم و منبت‌کاری بر روی سقف‌ها، بسیار زیبا و شگفت‌انگیز است. در اطراف حیاط حرم شاهچراغ شیراز، اتاق‌های زیبا وجود دارند که به این مکان جلوه ویژه‌ای می‌بخشند. همچنین آینه‌کاری داخلی آرامگاه شاهچراغ بسیار جذاب و نورپردازی آن بسیار هنرمندانه و زیباست.
در ابتدا جنس این ضریح از نقره بود و ضریح دوم آن در سال ۱۳۸۲ هجری قمری نیز باز هم از جنس نقره ساخته شد. فضای داخلی حرم شاهچراغ بسیار معنوی و آرامش‌بخش است و کسانی که به اینجا می‌آیند، اغلب احساس آرامش و معنویت را تجربه می‌کنند.
بیشتر بخوانید: جاذبه های گردشگری اهواز
قسمت های مختلف حرم شاهچراغ
ایوان
ایوان حرم در ضلع شرقی این آرامگاه واقع شده است و زمان احداث اولین ایوان حرم را به دوره حکومت علاء‌الدوله قاجار نسبت می‌دهند. این ایوان دارای طول ۳۸٫۳۰ متر و عرض ۵٫۵ متر است و شامل ۱۰ ستون با ارتفاع ۱۰٫۵ متر می‌باشد.
در دو طرف این ایوان، ۱۲ حجره دو طبقه با تزیینات گچبری ساخته شده است. دو راهرویی که در دو طرف ایوان در طلایی حرم قرار دارند، به سمت حرم و همچنین به این ایوان منتهی می‌شوند.
ضریح
در دوره حکومت فتحعلی شاه قاجار، در سال ۱۲۰۶ هجری شمسی، ضریحی با روکش نقره برای حرم شاهچراغ ساخته شد. این ضریح عرضی حدود ۱٫۷۵ متر و طولی حدود ۳٫۲۵ متر داشت.
ضریح بعدی حضرت شاهچراغ (ع) حدود ۱۰ سانتی‌متر از سطح حرم بلندتر بود و روی صندوق چوبی داخل ضریح پارچه‌ای سبزرنگ قرار داشت. این ضریح دارای یک اسکلت از چوب ساده بود که بخشی از آن نقره‌اندوده شده بود و شبکه‌های نقره در چهار طرف آن قابل مشاهده بود.
ضریح فعلی حضرت شاهچراغ (ع) به طول ۳٫۵۸ متر و عرض ۲٫۲۶ متر به‌طور کامل از نقره ساخته شده است. صندوق این ضریح با خاتم‌کاری بسیار زیبا تزئین شده است. ستون‌ها و سقف داخل ضریح نیز با ترکیبی از معرق و خاتم‌کاری زیبا تزیین شده‌اند. طراحی و اجرای این ضریح توسط علیرضا گودرزی، یکی از خاتم‌کاران شیرازی، در فاصله سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ به زیبایی و دقت انجام شد.
صحن
در طرح توسعه آستان مقدس، حرم مطهر به ابعاد بزرگتری توسعه یافت و اکنون هر دو مرقد در یک صحن مشترک قرار دارند. حرم سید میر محمد (ع) در شمال شرق حیاط و حرم شاهچراغ (ع) در غرب حیاط قرار دارند.
صحن مرکزی با شکل مستطیلی، مساحتی بالغ بر ۱۴ هزار متر مربع دارد و در اطراف آن ۱۶۲ حجره دو طبقه ایجاد شده است. رواق‌ها و پایین‌ترهای اطراف این صحن با آجرکاری و کاشی‌کاری از طرف استادکاران آستان زیبا تزئین شده‌اند. نرده‌های چوبی موجود در این صحن از چوب ساج ساخته شده‌اند و کف آن از سنگ گندمک فارس تشکیل شده است.
بیشتر بخوانید: جنگل های ایران
گلدسته ها
در شمال و جنوب ایوان آستان حضرت شاهچراغ (ع) دو گلدسته قرار دارند. این دو گلدسته به منظور قرینه‌سازی دو طرف ایوان و انجام اذان و قرآن به تمام نقاط شهر ساخته شده‌اند. گلدسته جنوبی با استفاده از کارگاه معرق‌کاری آستان مقدس، با کاشی‌کاری با رنگ‌های طبیعی تزئین شده است. این کار تا اقصی نقاط شهر اذان و قرآن را پخش می‌کند.
همچنین گلدسته شمالی با اسماء‌الله تزیین شده است و روی گلدسته جدیدی که هشت ترک دارد، نام‌ها و القاب ائمه اطهار (ع) نقش بسته‌اند.
امکانات حرم شاهچراغ
موزه
موزه شاهچراغ شیراز در یک ساختمان دو طبقه با وسعت ۱۷۰۰ متر مربع در ضلع جنوبی حرم قرار دارد. در این موزه بیش از ۸۰۰۰ قلم اشیا تاریخی و ارزشمند از دوره‌های مختلف به نمایش گذاشته شده‌اند.
این اشیا غالباً دارای قدمت طولانی و ارزش بسیاری هستند. به شدت توصیه می‌شود که در سفر به شیراز، پس از زیارت حرم شاهچراغ، از این موزه نیز بازدید کنید. این موزه به عنوان یکی از بزرگترین و شاهنشاهی‌ترین موزه‌های جنوب کشور شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید: چشمه قلقل
کتابخانه
یکی از امکانات مهم حرم شاهچراغ که برای راحتی زائران در نظر گرفته شده است، کتابخانه می‌باشد. این کتابخانه با وسعت حدود ۲۵۰۰ متر مربع، مجموعه‌ای گسترده از کتاب‌ها را در خود جای داده است. قفسه‌های کتابخانه حرم ظرفیتی تا حدود ۱۰۰ هزار نسخه را دارا می‌باشند و بسیاری از نویسندگان نیز اقدام به اهدای کتاب‌های خود به این کتابخانه می‌نمایند.
امیدواریم این مقاله از مجله گردشگری برای شما مفید واقع شده باشد.
