به گزارش ایکنا به نقل از فارس، چندی است که زمان برپایی نمایشگاه کتاب در دوره سی و سوم و سال ۹۹ اعلام شده است؛ اما پس از واکنشها به زمان، اکنون مکان برگزاری نمایشگاه کتاب هم به مسأله جدی مسئولان نمایشگاه تبدیل شده است. این در حالی است که برگزاری نمایشگاه کتاب در مصلای امام خمینی (ره) چند سالی است که ثابت شده است. هرچند در میان دورههای متعدد، دو دوره نیز «شهر آفتاب» در حوالی مرقد مطهر امام خمینی (ره) و ابتدای بزرگراه خلیج فارس ـ که تهران را به شهر مقدس قم متصل میکند ـ میزبان این پروژه فرهنگی بود، اما بر اساس نظرات مختلفی که طی سالهای گذشته ابراز شده، مصلی گزینه اصلی و مطلوب ناشران به شمار میرود.
دو نکته در این میان باید قطعا مورد توجه باشد؛ نکته نخست، زمان مانده تا برپایی این نمایشگاه در فروردین ماه سال ۱۳۹۹ است. چرا که زمان برپایی دوره آتی نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، ۲۶ فرودین تا ۵ اردیبهشت سال ۹۹ اعلام شده است. این تاریخ نشان میدهد تنها ۴ ماه وقت برای انتخاب مکان سی و سومین نمایشگاه بینالمللی کتاب مانده است.
شهر آفتاب، دو سال از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران میزبانی کرد
نکته دیگر اینکه نظرسنجیهای سالانه نمایشگاه میتواند به متولیان تصمیمگیرنده کمک کند؛ چرا که پس از دولت به عنوان برگزارکننده و ناشران به عنوان عرضهکنندگان کتاب، مردم ضلع سوم نمایشگاه هستند و سهولت دسترسی آنها باید مدنظر باشد.
نظرسنجیهای سال جاری شاید نکاتی را مورد اشاره داشته باشد که مرور میکنیم؛
مهمترین نتایج نظرسنجی
۵۵.۹ درصد پاسخگویان از مترو برای حضور در محل نمایشگاه کتاب استفاده کردهاند.
۵۸.۲ درصد پاسخگویان معتقدند مصلای تهران، مکان مناسبتری برای برگزاری نمایشگاه کتاب است.
۸۶.۱ درصد پاسخگویان از امکان دسترسی راحت به محل برگزاری نمایشگاه کتاب رضایت داشتند.
۵۴.۲ درصد بازدیدکنندگان از سهولت دسترسی به غرفهها رضایت داشتند.
از طرف دیگر باید مدنظر داشته باشیم که شهر آفتاب چنانچه مدنظر باشد (که این روزها از سوی یکی از اعضای شورای شهر به عنوان گزینه جدی دنبال میشود) شاید هزینههای بسیاری را در این شرایط اقتصادی در پی داشته باشد. چرا که نمایشگاه شهر آفتاب به دلیل میزبانی نکردن از رویدادهای مشابه، نیاز به احیای مجدد دارد که با توجه به فرا رسیدن فصل سرما و نزدیکی زمان نمایشگاه، شاید چنین فرصتی برای احیای آن فراهم نباشد.
زمان برگزاری نمایشگاه خود گویای این است که عملا از بهمن ماه و تمام اسفند محل نمایشگاه باید زیر بار فضای برگزاری برود. حال اینکه شهر آفتاب که چندین دوره هم در آن نمایشگاه برپا نشده (هرچند فضای مسقف بیشتر داشته باشد) باید مجدداً مهیا شود.
هزینهای که تغییر محل نمایشگاه کتاب از مصلی به شهر آفتاب روی دست مسئولان فرهنگی کشور میگذارد، شاید در این موقعیت اقتصادی عاقلانه نباشد. هرچند ابزار آمادهسازی مصلی نیز کم هزینه نخواهد داشت، اما با توجه به دسترسی بهتر و شرایط آب و هوایی مناسبتر، گزینه مطلوب نظر ناشران و مردم است.
* زیرساختهای کدام یک از میزبانان بهتر است؟
شهر آفتاب که با زیرساختهای نمایشگاهیاش در دوران حضور قالیباف در شهرداری تهران ساخته شده، همواره برای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران نواقصی داشته که از مهمترین آنها دسترسی به این مکان است. موضوعی که بازدید از نمایشگاه را در دو سالی که شهر آفتاب میزبان آن بود، کاهش داد و موجب نارضایتی ناشران از فروش شد.
اهالی نشر و صنف به برگزاری در «مصلی» راغبتر هستند. از نظر صنف اگرچه مصلی زیرساختهای نمایشگاهی ندارد و سالهای دور که میزبان نمایشگاه کتاب تهران بوده است، همواره مشکلاتی داشته است، اما گزینه بهتری برای برگزاری نمایشگاه کتاب است. حتی اگر قرار باشد بخشی از نمایشگاه زیر چادر برگزار شود، چرا که حداقل مخاطب به مصلی میآید و فروش ناشران افزایش چند برابری پیدا میکند. هرچند در دوره گذشته بخش کوچکی از ناشران نسبت به دورههای قبل زیر چادرها بودند.
از سوی دیگر ناشران برای حمل ونقل کتابهایشان نیاز به فضاهای باز دارند، اما مصلی به صورت پلهای و نزدیک به هم ساخته شده که این موضوع عبور و مرور کتاب و چیدمان غرفهها را دچار مشکل میکند. هرچند نباید فراموش کرد که مزایای شهر آفتاب این است که پارکینگ بزرگی دارد و دسترسی برای کسانی که از شهرستان میآمدند راحتتر بود. سالنهایش تفکیک شده بود و بازدیدکنندگان به راحتی از سالنی به سالن دیگر میرفتند.
امدادرسانی سریع به مصدومان احتمالی بهدلیل وجود مراکز درمانی متعدد در خیابانهای اطراف مصلی، یکی دیگر از مزیتهای این مکان برای برگزاری نمایشگاه کتاب است. نکتهای که نباید از آن غافل شد، بحث آمادگی رواقهای غربی و شرقی برای این دوره است؛ سال گذشته بخشی از رواق غربی زیر بار نمایشگاه رفت، اما امسال قطعا رواق شرقی نیز مورد استفاده خواهد بود. از این رو فضای نمایشگاهی وسیعتری خواهیم داشت.
رفت و آمد به نمایشگاه از دغدغههای دیگر طی سالیان گذشته بوده است. با وجود این که برای مسیرهای رفت و آمد به شهر آفتاب، وسایل نقلیه عمومی از جمله اتوبوس، مترو و تاکسی در نظر گرفته شده بود، اما شمار زیادی از بازدیدکنندگان برای پیدا کردن راه و رساندن خود به وسایل حمل و نقل عمومی دچار سردرگمی میشدند؛ اتفاقی که به نظر میرسد بیش از هر چیز به دلیل اطلاعرسانی ضعیف و نبود راهنماهای کافی برای مردم است. در محوطه شهر آفتاب، تعداد زیادی از مراجعهکنندگان درباره وسایل نقلیه عمومی پرسوجو میکردند.
* ناشران بیکار ننشستند و نامهنگاری کردند
از سوی دیگر درصد بسیار زیادی از بازدیدکنندگان از شهرستانها هستند که در این صورت شهر آفتاب یک مزیت است. از نظر فضای سبز، شهر آفتاب چندین برابر مصلی است و حتی سایهبان آن نیز بیشتر است.
ضلع دیگر این رویداد مهم «ناشران» هستند. آنها نیز به واسطه دوری مسافت شهر آفتاب برای انتقال کتابها از انبار هزینههای بالایی را باید پرداخت کنند. گروهی از ناشران هم چندی پیش با ارسال نامهای به رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران از او خواستند طی نامهای به «اسحاق جهانگیری» از رفتن نمایشگاه به شهر آفتاب جلوگیری کند.
اما نامه به قرار زیر بود:
«ریاست محترم اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران»
اخیرا زمزمههایی درباره احتمال انتقال نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران به شهر آفتاب به گوش میرسد که اگرچه یک هزینه ـ فایده گذرا حتی میتواند امکان تحقق این اقدام را منتفی کند، ولی به هر حال موجب نگرانی قاطبه اهالی فرهنگ مطالعه در کشور شده است.
در این سالها که نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در مکان مصلی برگزار میشود زیر ساختهای نسبتا مناسب آن، ترافیک کنترل شده و روان اطراف نمایشگاه و امکان بازدید دو یا چند باره علاقه مندان کتاب از آن، آشنایی تعداد کثیری از کسانی که این فرصت را طی سال نداشتهاند، با فضای معنوی شبستان مصلی، امکان دسترسی آسان دانش آموزان و دانشجویان به صورت انفرادی به نمایشگاه و مواردی از این دست موجب گردیده در نظرسنجیهای بهعمل آمده در نمایشگاههای سنوات گذشته درصد بالایی از ناشران صاحب غرفه از مکان این نمایشگاه ابراز رضایت کنند. رضایتی که میتواند مشتی از خروار نظر جمعیت بازدید کننده از نمایشگاه هم باشد.
* مردم، ناشران و ارشاد سه ضلع نمایشگاه کتاب
این در حالی است که تمامی موارد فوق الذکر در مورد شهر آفتاب برعکس و منفی است، از ترافیک وحشتناک آزادراه خلیج فارس (اتوبان تهران قم) در این ۱۰ روز گرفته تا بعد مسافتی که خیلی از بازدیدکنندگان بالقوه را از مراجعه به نمایشگاه منصرف میکند، تا عدم امکان رفت و آمد دانشآموزان به دلیل چنین مسافت زیاد و صرف وقتی که این کار را دشوار میکند و نیز فقدان زیرساختهای لازم از جمله کمبود فضاهای مستقف.
از همه مهمتر مکان مناسب مصلی در مرکز شهر تهران به گونهای است که به خصوص به وسیله مترو ساکنان شمال، جنوب، شرق و غرب شهر در زمانی کم و بیش برابر میتوانند به آن دسترسی داشته باشند و همین امکان مهم در این سالها موجب شد تا ترکیب جمعیتی بازدیدکنندگان از نمایشگاه در مصلی، ترکیبی متعادل و همگانی از مردم همه نقاط شهر تهران باشد.
در حالی که این امکان برابر در دسترسی همه ساکنان شهر تهران به شهر آفتاب وجود ندارد و رفت و آمد مردم بیشتر نقاط شهر از جمله شمال، شمال شرق، شمال غرب و مرکز به شهر آفتاب با دشواری مواجه بوده و خیلیها را از بازدید از نمایشگاه منصرف میکند. با توجه به اوضاع نامطلوب اقتصادی ناشی از تحریمها و گرانی کاغذ که منجر به نابسامانی بسیار در عرضه و تقاضای کتاب شده است، جابجایی نمایشگاه از مصلی به شهر آفتاب میتواند ضربه مهلکی بر پیکر صنعت نشر کشور باشد.
ما ناشران امضا کننده این نامه از جنابعالی خواهشمندیم ضمن انعکاس آن به مسئولان محترم، نسبت به پیگیری امر تا صدور دستور قاطع برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران سال آینده در مصلی اقدام لازم را معمول دارید.»
در ادامه نیز «هومان حسن پور» رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نامهای به «جهانگیری» معاون اول رئیس جمهور نوشت و از نگرانی ناشران خبرداد.
آن نامه هم به قرار زیر است:
جناب آقای دکتر اسحاق جهانگیری
معاون محترم رئیس جمهور
با سلام و احترام
به پیوست، تصویر طومار چند صد ناشر تهرانی و شهرستانی در خصوص مشکلات ناشی از انتقال نمایشگاه کتاب از مصلی امام (ره) به شهر آفتاب آن هم در شرایط کنونی اقتصادی تقدیم حضور میگردد.
موجب امتنان است مساعدت لازم را جهت عدم این انتقال مبذول فرمائید.»
در انتظار تصمیم کارگروه انتخاب مکان نمایشگاه
با تمام این توصیفات و فراز و فرودها، با تمام هزینههای اضافی برای انتقال به شهر آفتاب، با تمام نارضایتیهای موجود مردم و ناشران و با تمام مزیتهای مصلی حالا باید دید «کارگروهی که برای تعیین مکان برگزاری سی و سومین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران» تشکیل شده پس از بحث و تبادل نظر کدام محل را به عنوان میزبان نمایشگاه کتاب معرفی میکند.
کارگروه مذکور به نمایندگی از اعضای شورای سیاستگذاری، بازدیدی از مکانهای مورد نظر خواهد داشت و پس از ارایه گزارش به شورای سیاستگذاری، درباره مکان برگزاری این رویداد فرهنگی تصمیمگیری میشود.