کامپوزیت دندان (Dental Composite) یک روش درمانی و زیبایی‌بخش برای ترمیم دندانهای آسیب‌دیده، کج و نامرتب است. در این روش ماده‌ای خمیری شکل به رنگ دندان و اغلب از جنس رزین را روی دندانها فرم می‌دهند. این روزها که زیبایی دندانها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، کامپوزیت دندان یک روش پرطرفدار است که به نصب آسان و سریعی دارد. شما میتوانید با انتخاب کامپوزیت دندان، مشکلات جزئی مانند شکستگی، رنگ زرد، از بین بردن لکه زرد، کجی دندان و پر کردن حفره دندادن را برطرف کنید. این کار توسط دندانپزشک با دقت، مهارت و ظرافت بالایی انجام میشود، از همین‌رو نتیجه نهایی آن بسیار شگفت‌انگیز خواهد بود و طرح لبخند زیبایی در صورت شما ایجاد میکند. اگر شما هم از دندانهای زرد، کج یا نامرتب خود خسته شده‌اید، تا انتهای این مقاله، همراه ما باشید تا درباره انواع، مزایا، ویژگی‌ها و عوارض کامپوزیت دندان بیشتر صحبت کنیم.
فهرست مطالب
- کامپوزیت دندان چیست؟
- معرفی انواع کامپوزیت دندان
- چرا از کامپوزیت برای ترمیم یا زیبایی دندانها استفاده کنیم؟
- کامپوزیت دندان چگونه انجام میشود؟
- مزایا کامپوزیت دندان چیست؟
- معایب کامپوزیت دندان چیست؟
- مراقبت های ضروری بعد از انجام کامپوزیت چگونه است؟
- طول عمر کامپوزیت دندان چقدر است؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت دندان که به آن کامپوزیت ونیر نیز گفته می شود، ماده ای خمیر مانند و همرنگ دندان ها است. این ماده امروزه به وفور در دندانپزشکی برای داشتن دندان هایی زیبا و رفع عیوب دندان همچون پوسیدگی، شکستگی، سیاهی و ترک خوردگی، استفاده می شود. این ماده مانند یک پوشش بر روی سطح دندان ها قرار می گیرد. بدین ترتیب ظاهر دندان ها را تغییر می دهد. این ماده معمولا از ترکیب مواد شیشه ای و رزینی ساخته می شود. به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر روی دندان ها نصب می شود.
کامپوزیت دندان اگر با مهارت و دقت انجام شود، می تواند نتایج بسیار رضایت بخشی داشته باشد. اما در غیر اینصورت، می تواند عوارض جبران ناپذیری را برای فرد متقاضی به وجود آورد.
معرفی انواع کامپوزیت دندان
در ادامه به معرفی انواع کامپوزیت می پردازیم که در دندانپزشکی ها و کلینیک های دندانپزشکی شبانه روزی و معمولی ارائه می شود:
1. کامپوزیت ونیر( بهترین و زیباترین نوع کامپوزیت)
کامپوزیت ونیر یکی از بهترین انواع کامپوزیت است که زیبایی بسیاری به دندانهای شما می بخشد. کسانی که دچار فاصله بسیار در بین دندان های جلویی هستند و یا دندان های جلویی‌شان ترک خورده است، از این روش برای زیبایی و تغییرات قابل توجهی استفاده می کنند. یکی دیگر از ویژگی‌های خاص کامپوزیت ونیر سفید کردن دندان ها است؛ بدون این که نیاز باشد دندان ها تراشیده شود.
ونیر دندان یا (Veneer) روکش های دندانپزشکی هستند که به منظور زیباسازی دندان ها و اصلاح طرح لبخند بکار میروند. ونیرها انواع مختلفی دارند اما دو تا از شناخته شده ترین ونیرهای دندانی لمینت دندان و کامپوزیت ونیر هستند.
جنس ونیر کامپوزیت ها از همان مواد همرنگ دندان است که برای پر کردن دندان ها از آن ها استفاده می شود. در حالت کلی لمینت دندان و کامپوزیت ونیر ها با هم تفاوت هایی دارند. برای مثال هزینه و قیمت ونیر کامپوزیت ها معمولا از قیمت لمینت کمتر است.
مواد کامپوزیتی دارای جنس و رنگ متفاوتی بوده و دارای دوام و استحکام متفاوتی نیز هستند. بنابراین برای اینکه کار زیبایی و ترمیم دندان شما دارای نتیجه مطلوب و دلخواهی باشد و همچنین استحکام و زیبایی در دندان ایجاد شود بهتر است از موادی که توسط شرکت‌های معتبر دندانپزشکی ساخته میشوند استفاده کنید.
2. ماکروفیل یا دانه درشت (ماندگار تر و با دوام تر است)
کامپوزیت ماکروفیل یا همان دانه درشت در چند دهه اخیر در خدمات دندانپزشکی حضور پیدا کرد. تفاوت آن با دیگر کامپوزیت ها این است که از ذرات ۱۰ الی ۱۵ میکرومتری تشکیل می شود. به همین خاطر، اجرای ماده کامپوزیت دانه درشت دوام و مقاومت بیشتری برای دندان ها به همراه دارد و شخص مدت بیشتری می تواند از آن استفاده مفید داشته باشد. اما تنها ایراد ماکروفیل، ترمیم بسیار سخت آن است.
3. میکروفیل یا ریزدانه ( با طراحی طبیعی تر و ظاهری کاملاً یکدست)
کامپوزیت میکروفیل نسبت به دانه درشت از ذرات کوچکتری برای پولیش دندان ساخته میشود. همین موضوع موجب شده است ظاهر دندان ها کاملاً صاف، یکدست و طبیعی بدست آید. اما در عوض دوام و استحکام کامپوزیت در این مدل کمتر است. البته ترمیم کامپوزیت میکروفیل بسیار ساده‌تر از کامپوزیت ماکروفیل انجام می شود.
4. کامپوزیت هیبریدی ( قابل استفاده از ذرات مختلف)
این مدل کامپوزیت با ارائه ذرات مختلف استفاده گسترده تری در اختیار دندانپزشکان قرار داده است. برخی ذرات کامپوزیت هیبرید در اندازه ۱۰ الی ۱۵ میکرومتر هستند. برخی دیگر حتی به اندازه ۴۰ میکرومتر هم می رسند. همچنین اندازه ذرات مدل کامپوزیت میکرونانو هیبریدی کمتر از ۱۰۰ نانومتر در نظر گرفته شده است.
مزیت کامپوزیت های هیبریدی مقاومت بسیار خوب آنها در برابر ساییدگی و ضربه است. اما ممکن است بعد از مدتی متوجه شوید دندان‌هایتان به زیبایی روزهای اولیه خود نیستند و مجبور شوید خیلی زود به انجام ترمیم اقدام کنید.
5. نانو کامپوزیت (با قابلیت حل مشکلات کامپوزیت هیبریدی)
نانوکامپوزیت جزء کاربردی‌ترین نوع کامپوزیت های درحال حاضر است. این نوع، به منظور رفع مشکلات ایجاد شده در کامپوزیت های هیبریدی استفاده می شود. اندازه ذرات این مدل کامپوزیت حدود ۲۰ نانومتر است که در برابر ساییدگی مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می دهند. همچنین می‌توان از نانوکامپوزیت برای رفع مشکلات دندان های عقبی هم استفاده نمود و نتیجه خوبی مشاهده کرد. قابلیت پولیش بسیار خوب نانوکامپوزیت موجب شده است مشکلات احتمالی کامپوزیت های هیبریدی را به راحتی برطرف کند.
چرا از کامپوزیت برای ترمیم یا زیبایی دندانها استفاده کنیم؟
چون کامپوزیت غیر تهاجمی است و لازم نیست دندانتان را دستکاری کنید، بتراشید و تغییری در آن ایجاد کنید. به همین خاطر کامپوزیت کردن دندان برگشت پذیر است یعنی میتوانید دوباره دندانتان را به حالت اول برگردانید. اما در روشهای زیبایی دیگر مثل لمینت سرامیکی و روکش، دیگر راه برگشتی وجود ندارد چون دندان تراشیده میشود. همچنین باید هزینه را هم مد نظر داشته باشید. هزینه کامپوزیت کمتر از لمینت است. اگر چند دندان خود را میخواهید ترمیم یا زیبا کنید، اختلاف هزینه کامپوزیت و لمینت سرامیکی چشمگیر میشود.
کامپوزیت دندان چگونه انجام میشود؟
برای این که دندانهای خود را با کامپوزیت زیبا یا ترمیم کنید پیش از هر کاری باید دندانپزشک مطمئن شود دندانتان پوسیدگی ندارد. اگر داشته باشد باید پوسیدگی پاکسازی و تمیز شود تا پیشروی نکند. همینطور سلامت لثه باید مشخص شود.
اگر لثه اطراف دندانی که کامپوزیت میکنید عفونت داشته باشد به مرور از اطراف دندان عقب میرود و دندان ظاهر بدی پیدا میکند و نتیجه زحمتهایتان بر باد میرود. پس از اطمینان از سلامت دهان و درمانهای جانبی لازم، کار کامپوزیت کردن تنها ظرف یک جلسه تمام میشود. رزین کامپوزیت با رنگی که انتخاب کرده اید، آماده میشود. مواد به صورت ژل یا محلول هستند. با فرچه کوچک مخصوصی رزین کامپوزیت روی دندان مالیده میشود. هر جایی از دندان که لازم باشد باید رزین کامپوزیت استعمال شود.
اگر برای زیبایی باشد، تنها سطح جلویی دندان کامپوزیت میشود و اگر برای پر کردن یا ترمیم شکستگی باشد، سوراخها و ترکها پر میشوند. سپس دندانپزشک نور آبی رنگ خاصی را به دندان می تاباند. این نور باعث سفت شدن کامپوزیت میشود. در آخر دندان پولیش میشود و میتوانید به منزل بروید.
مزایا کامپوزیت دندان چیست؟
- نیاز به آمادگی خاصی ندارید.
- ساختار دندان شما تا حدالامکان حفظ می شود.
- قیمت آن نسبت به دیگر روش های زیباسازی مقرون به صرفه تر است.
- تنها در یک جلسه انجام می شود.
- جایگزین مناسبی برای برای روکش دندان است.
- در صورت مواجه شدن با هرگونه آسیب دیدگی و کاسته شدن زیبایی های اولیه به راحتی قابل ترمیم و تعویض است.
- چسبیدن مواد کامپوزیت به دندان موجب افزایش استحکام ساختار دندان می شود.
- رنگ اکثر کامپوزیت ها هم رنگ دندان است و ظاهری کاملا طبیعی به دندان ها القا می کند.
معایب کامپوزیت دندان چیست؟
- با توجه به مواد رزین کامپوزیت، کامپوزیت دندان می تواند لکه دار شود به خصوص اگر رژیم غذایی شما شامل مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی باشد.
- طول عمر کامپوزیت دندان از روش مشابه آن یعنی لمینت دندان، کمتر می باشد.
- به دلیل اینکه در طی مراحل کامپوزیت دندان، دندان ها تراشیده نمی شوند، ممکن است نتیجه ی نهایی کامپوزیت کمی برجسته باشد.
مراقبت های ضروری بعد از انجام کامپوزیت چگونه است؟
- ازآنجاکه دندانپزشک در حین درمان ناحیه مورد نظر را بی حس می کند ممکن است بعد از اتمام کامپوزیت احساس بی حسی داشته باشید. پس تا زمان رفع بی حسی دقت کنید هنگام جویدن غذا بر روی دندان هایتان فشار ندهید یا دچار گاز گرفتگی دهان و زبانتان نشوید.
- توصیه میشود در ساعات ابتدایی بعد از درمان از مایعات و غذاهای سرد استفاده کنید تا به کامپوزیت آسیب وارد نشود.
- حفظ بهداشت دهان و دندان یکی از مراقبت های ضروری بعد از کامپوزیت است.
- برای حفظ زیبایی و رنگ کامپوزیت، رعایت رژیم غذایی بسیار اهمیت دارد. از مصرف غذاهایی همچون نوشیدنی های رنگی، شکلات، توت، شراب، چای و همچنین مصرف دخانیات که باعث لکه دار شدن دندان ها می شود، پرهیز کنید.
- از دندان هایتان به عنوان ابزار استفاده نکنید. چرا که کامپوزیت های قرار گرفته بر روی دندانتان بسیار ظریف هستند و ممکن است بر اثر فشار هر چند کوچک دچار مشکل شوند.
- خوردن آب بعد از هر وعده غذایی به تمیز و سالم نگه داشتن دندان هایتان کمک می کند.
طول عمر کامپوزیت دندان چقدر است؟
ماندگاری کامپوزیت دندان به عوامل زیادی بستگی دارد. نوع مواد کامپوزیتی مورد استفاده (تفاوت زیادی در کیفیت مواد کامپوزیت مختلف) وجود دارد.
مراقبت های بعدی از کامپوزیت‌دندان و عادت ها (به عنوان مثال اگر شما به نوشیدن بسیاری از نوشیدنی های رنگی ادامه داده و دندان های خود را خرد کنید، این باعث کاهش طول عمر کامپوزیت دندان می شود). به طور متوسط ، کامپوزیت دندان می تواند بین 5 تا 10 سال دوام داشته باشد.
سخن پایانی
در این مقاله درباره کامپوزیت‌ها سخن گفتیم. دانستیم که این روش موجب زیباتر شدن لبخندتان می شود و کمک می کند با اعتماد به نفس بهتری با دیگران ارتباط برقرار کنید. شما هم تجربیات و نظرات خود را در کامنت بنویسید.
سوالات متداول
بله، ممکن است در روزهای اول بعد از انجام کامپوزیت دندان، به خصوص در هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی های سرد و گرم، احساس حساسیت دندان داشته باشید. این حساسیت معمولاً موقتی است و به مرور زمان برطرف می شود.
خیر، کامپوزیت دندان جایگزینی برای ایمپلنت دندان نیست. ایمپلنت دندان برای جایگزینی دندان های از دست رفته استفاده می شود، در حالی که کامپوزیت دندان برای ترمیم و زیبایی دندان های موجود استفاده می شود.
