صفر تا صد سیاست‌های مالیاتی

 آغاز دریافت ۳ پایه مالیات جدید

موضوع خانه‌های خالی و خانه‌های لوکس یکی از محورهای مورد توجه این نشست بود. داوود منظور در این مورد به افزایش توجه دولت سیزدهم به این پایه‌های مالیاتی جدید گفت: «چند سالی بود که مالیات بر خانه‌های خالی، خانه‌های لوکس و خودروهای لوکس در قوانین بودجه تکرار می‌شد اما عملکردی نداشت. ما در سال گذشته برای اولین‌بار توانستیم به این سه پایه مالیاتی ورود بکنیم و اطلاعات مربوط به آن را جمع‌آوری کرده و مالیات‌ها را تشخیص بدیم و طبیعتا در مرحله بعدی این مالیات‌ها ابلاغ شده و مطالبه و وصول انجام می‌شود». بر اساس گفته‌های منظور تا پایان تیرماه سال جاری تشخیص خانه‌های خالی انجام شده است. بر همین اساس تا تیرماه اطلاعات مربوط به ۵۲۰ هزار خانه خالی و تشخیص میزان مالیات تعلق گرفته به آن‌ها نیز محاسبه شده است. این مبلغ چیزی حدود ۱۰هزار و ۵۰۰میلیارد تومان بوده است.

 میزان مالیات تعلق‌گرفته نیز به مودیان اعلام شده است. تا کنون ۱۰۰هزار نفر به میزان مالیاتی که به آن‌ها تعلق گرفته اعتراض کرده که میزان آن‌ها معادل ۲۵۰۰میلیارد تومان بوده است. داوود منظور در مورد اعتراض مردم نسبت به مالیات تعیین‌شده گفت: «درخواست ما این است که مودیان اعتراض خود را ثبت کنند و در غیر این صورت در زمان مقرر یعنی پایان مرداد مالیات خود را پرداخت کنند و اگر کسی تخلف کند، ماهانه مشمول ۵/ ۲درصد جریمه خواهد شد و در زمان نقل‌و‌انتقال ملک باید اصل به اصل به علاوه جریمه را پرداخت کند.» از آنجایی که دریافت اطلاعات خانه‌های لوکس از شهرداری‌ها در سال گذشته به صورت مطلوبی صورت نگرفته، سازمان امور مالیاتی در پی این است که برای مالیات سال آینده از طریق قانون بودجه اقدام کرده و اطلاعات خانه‌های لوکس را به صورت جامع‌تری دریافت کنند.

در مورد خودروهای لوکس نیز اطلاعات موردنیاز پیش از این جمع‌آوری و اطلاع‌رسانی‌های مربوط به آن صورت گرفته است. در حال حاضر نیز فرایند پرداخت‌ها آغاز شده است. در واقع پرداخت پایایه‌های مالیاتی جدید به تدریج آغاز شده و در حال افزایش است. منظور در مورد میزان پرداخت مالیات مربوط به خودروهای لوکس گفت: «در مورد خودروهای لوکس تا دیروز ۱۵۰میلیارد تومان مالیات پرداخت شده.» حال باید دید افزایش این مالیات به گونه‌‌ای خواهد بود که اقدامات انجام‌شده برای ایجاد این پایه مالیاتی منابع قابل‌قبولی را برای دولت ایجاد کند؟

استرداد مالیات ارزش افزوده

 یکی از مسائل مطرح‌شده در این نشست استرداد مالیات بر ارزش افزوده بود. تاکید رئیس کل بر این بود که اگر باید مبلغی استرداد شود، در زمان کوتاهی محاسبه و از منابع خود اداره مربوطه یا از منابع متمرکز در ستاد سازمان باید بازگشت داده شود. او در این مورد تصریح کرد: «موضوع استرداد مالیات ارزش افزوده، یکی از مسائلی است که باید در زمان خود به‌موقع انجام شود. این موضوع کمی دور از چشم‌ها باقی مانده بود. ما این را به عنوان بخشنامه صادر و همکاران را مکلف کردیم در زمان‌بندی مشخصی پاسخگوی درخواست استرداد مالیات ارزش افزوده باشند. عمدتا برای صادرکنندگان. در سال ٩٩، حدود ۳/ ۳همت استرداد انجام شد. اما چهار ماهه امسال ۳ همت استرداد داشتیم.»

افزایش مالیات‌دهندگان در یک سال اخیر

 در نشست روز گذشته، داوود منظور رئیس سازمان امور مالیاتی کشور به رشد درآمدهای مالیاتی در یک سال گذشته اشاره و در این مورد ابراز امیدواری کرد. بر اساس گفته‌های او در یک سال اخیر ۲میلیون و ۲۰۰هزار مودی جدید شناسایی شده‌اند. او در توضیح این امر گفت: «از این تعداد، یک‌میلیون و ۵۰۰هزار نفر در تیرماه امسال اظهارنامه مالیاتی ارائه کردند و به همین واسطه تعداد اظهارنامه‌های مالیاتی ارائه‌شده در سال جاری نسبت به سال گذشته ۵۲درصد رشد پیدا کرد که این رقم در تاریخ سازمان مالیاتی بی‌نظیر است.» اما از میان این افراد، تعداد قابل‌توجهی هنوز اظهارنامه ارائه نکرده‌اند. او در این مورد افزود: «سازمان امور مالیاتی حتما به سراغ آن ۷۰۰هزار نفر مودی جدید مالیاتی که در این فرایند شناسایی شده اما اظهارنامه مالیاتی ارائه نکرده‌اند، خواهد رفت.»

نکته قابل‌توجه این است که تمام مالیات‌ها نیازی به اظهارنامه افراد نداشته و تعداد ۳میلیون و ۳۰۰هزار نفر مالیات مقطوع پرداخت کرده‌اند. منظور در این مورد گفت: «از این تعداد مالیات یک‌میلیون و ۸۰۰هزار نفر صفر شد و مالیات حدود ۸۰۰هزار نفر هم کمتر از ۵میلیون تومان تعیین شد. با این وجود میزان مالیات مقطوع در سال جاری نسبت به سال قبل ۲۰۰درصد افزایش یافته است.» همچنین او در این زمینه تصریح کرد: «میزان مالیات ابرازی در اظهارنامه مودیان مالیاتی امسال ۲۰۰درصد رشد داشته است که این میزان رشد هم یک رکورد محسوب می‌شود.» او همچنین در این مورد افزود: «رشد ۳برابری مالیات ابرازی و همچنین افزایش ۶۵درصدی درآمدهای مالیاتی در ۵ ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل در شرایطی انجام شده که پایه جدید مالیاتی طراحی نشده و نرخ مالیات افزایش پیدا نکرده است، بلکه آنچه رخ داده شناسایی دقیق‌تر درآمدها، شناسایی مودیان و کاهش فرار مالیاتی است.»

به نام فقر، به کام فرار مالیاتی

عموما یک سوی بحث‌های مربوط به مالیات، فرار مالیاتی است. فرار مالیاتی پدیده‌ای ‌است که در همه جای دنیا وجود داشته و عموما با سخت‌گیری‌های بیشتر، شیوه‌های فرار نیز خلاقه‌تر می‌شود. در حال حاضر نیز تلاش‌های متعددی در زمینه فرار مالیاتی رخ می‌دهد. برای مثال بسیاری از از فراد برای امتناع از پرداخت مالیات به جای ارائه خدمات با دستگاه پز، از مشتریان می‌خواهند وجوه موردنظر را کارت به کارت کرده یا وجه نقد پرداخت کنند. در نشست مذکور نیز فرار مالیاتی یکی از موضوعات مورد توجه بود. منظور در مورد تلاش‌ در جهت عدم پرداخت مالیات گفت: «سازمان امور مالیاتی به اطلاعات همه حساب‌ها دسترسی دارد و حساب‌های تجاری از غیرتجاری تفکیک شده است و فقط اطلاعات کارت‌خوان‌ها مبنای دریافت مالیات نیست.» او در این مورد تصریح کرد: «افرادی که نقل و انتقالات تجاری خود را هم در قالب حساب متصل به کارت‌خوان انجام می‌دهند، باید این روش را اصلاح کنند؛ زیرا حسابی که بیش از یک تعداد تراکنش داشته باشد، به عنوان حساب تجاری شناسایی می‌شود و هرگونه واریز به حساب متصل به کارت‌خوان یا حساب تجاری درآمد یا فروش محسوب می‌شود.»

رئیس سازمان امور مالیاتی در مورد تعداد این کارت‌خوان‌ها نیز گفت: «در یک سال اخیر ۵/ ۱۸میلیون کارت‌خوان ساماندهی شدند به طوری که ۹میلیون کارت‌خوان به دلیل عدم ثبت اطلاعات غیرفعال و ۹میلیون کارت‌خوان هم به سامانه مالیاتی متصل شدند.» نکته قابل توجه در مورد فرارهای مالیاتی آن است که این وجوه پرداخت‌نشده، به خوبی خود را در معوقات مالیاتی نشان می‌دهند. بر اساس گفته‌های رئیس کل امور مالیاتی کشور، در حال حاضر ۷۰هزار میلیارد تومان معوقات مالیاتی وجود دارد. درصد قابل‌توجهی از این معوقات مالیاتی مربوط به کسانی است که به نام افراد دیگری کارت بازرگانی گرفته یا شرکت ثبت کرده‌ و به فعالیت پرداخته اما در حال حاضر گم‌نام‌اند. با وجود اینکه سازمان امود مالیاتی و نهادهای قضایی در پی شناسایی افراد واقعی هستند، با این حال تعداد قابل توجهی از افرادی که حساب به نام آنان بوده ممنوع‌الخروج شده و حساب‌های یارانه‌شان مسدود شده است.