آزمایش تعیین سطح هپارین

از تست‌های ضد هپارین Xa گاهی اوقات برای نظارت و تنظیم درمان استاندارد هپارین (هپارین بدون تجزیه، UFH) استفاده می‌شود، اگر چه ابزار نظارت اولیه برای UFH در حال حاضر آزمایش PTT است. از هپارین ضد Xa ممکن است برای نظارت بر برخی از افراد مبتلا به "مقاومت به هپارین" استفاده شود که مطابق انتظار به UFH پاسخ نمی‌دهند یا دارای بیماری زمینه‌ای مانند اختلال عملکرد کبد یا عامل (های) تداخل دهنده مانند ضد انعقاد لوپوس (LAC) که نتیجه آزمایش PTT را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

درمان هپارین با وزن مولکولی کم (LMWH) و فونداپارینوکس معمولاً پایش نمی‌شود، اما پزشکان ممکن است در برخی موارد آزمایش‌های ضد هپارین را درخواست کنند. این موارد برای زنان باردار، افراد چاق (با وزن بیش از 100 کیلوگرم)، بسیار جوان یا سالخورده و کسانی که اختلال عملکرد کلیه دارند شامل می‌شود. LMWH و فونداپارینوکس در درجه اول توسط کلیه‌ها از بدن پاک می‌شوند. هر شرایطی که عملکرد کلیه را کاهش دهد، می‌تواند پاکسازی آن‌ها را کاهش دهد و در نتیجه باعث افزایش غلظت آن‌ها در خون و افزایش احتمال خونریزی شود.

آزمایش هپارین ضد Xa به طور روتین تجویز نمی‌شود اما هر زمان که یک پزشک بخواهد غلظت‌های UFH ،LMWH یا فونداپارینوکس را در خون ارزیابی کند، ممکن است انجام شود. ممکن است به طور دوره‌ای برای نظارت بر درمان UFH درخواست شود، به ویژه هنگامی که شخصی مطابق انتظار به UFH پاسخ نمی‌دهد یا PTT مفید نیست. 

وقتی که از ضد هپارین Xa به عنوان یک ابزار نظارت بر LMWH و فونداپارینوکس استفاده می‌شود، در اولین مرحله به عنوان آزمایش در حالت اوج (peak) درخواست داده می‌شود. به طور معمول حدود 4 ساعت پس از تجویز دوز LMWH و یا 3 ساعت پس از تجویز دوز فونداپارینوکس، هنگامی که انتظار می‌رود سطح خون در بالاترین سطح باشد، جمع آوری می‌شود. آزمایش anti-Xa به صورت رندوم زمانیکه پزشک مشکوک است که در فردی دارو به میزان نرمال پاک نمی‌شود درخواست شود. آزمایش‌های Trough درست قبل از مصرف دوز بعدی که انتظار می‌رود سطح در کم‌ترین حد باشد، انجام می‌شوند.

نتایج تست هپارین آنتی Xa باید باتوجه به نوع هپارین دریافتی توسط فرد (UFH، LMWH یا فونداپارینوکس)، زمان جمع آوری نمونه و شرایطی که فرد به آن علت تحت درمان است ارزیابی شود.

نتایج آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است یکسان نباشد. مقادیر مرجع درمانی و هپارین‌هایی که بر اساس آن‌ها ساخته شده‌اند متفاوت است. به طور کلی، برای هپارین درمانی (UFH ،LMWH یا فونداپارینوکس)، اگر نتایج آزمایش در یک محدوده درمانی مشخص باشد و فرد از نظر بالینی خوب باشد - یعنی خون لخته نشود، و یا خونریزی بیش از حد نداشته باشد یا عوارض دیگری را تجربه نکند - در این صورت دوز مصرفی مناسب ارزیابی می‌شود. 

اگر نتیجه تست هپارین آنتی Xa زیاد باشد، در این صورت ممکن است فرد با دوز بیش از حد مواجه شود و یا دارو را با سرعت مورد نظر پاک نکند و در معرض خطر خونریزی بیش از حد باشد.

اگر نتیجه تست هپارین آنتی Xa کمتر از حد درمانی باشد، ممکن است برای جلوگیری از لخته شدن بیش از حد، نیاز به افزایش دوز هپارین باشد.

به دلیل تفاوت در روش‌های مورد استفاده برای اندازه‌گیری هپارین anti-Xa و تفاوت درنتایج آزمایش در آزمایشگاه‌های مختلف، نمونه‌هایی که برای تکرار آزمایش آنتی Xa در نظر گرفته می‌شوند باید به همان آزمایشگاه ارسال شوند.

هپارین درمانی معمولاً برای مدت کوتاهی برای کمک به درمان و جلوگیری از لخته شدن نامناسب استفاده می‌شود. در صورت نیاز طولانی مدت به مواد ضد انعقاد، معمولاً از درمان‌های دارویی دیگری مانند وارفارین استفاده می‌شود. یک استثنا در این مورد در دوران بارداری است، که هپارین داروی ضد انعقاد ارجح است، اما نیاز به هپارین درمانی به طور معمول در حدود زمان زایمان پایان می‌یابد. پس از زایمان، در صورتیکه ادامه درمان با مواد ضد انعقاد ضروری باشد، پزشک ممکن است وارفارین یا هپارین با وزن مولکولی کم مانند انوکساپارین را در نظر بگیرد.

بله، این‌ها اطلاعاتی است که برای پزشکان مهم و در هنگام ارزیابی شما یا تعیین گزینه‌های درمانی برای سایر شرایط، مهم خواهد بود.

داروهای ضد انعقادی خوراکی تازه تأیید شده شامل مهار کننده مستقیم ترومبین (به عنوان مثال، دابیگاتران) و مهار کننده‌های مستقیم فاکتور Xa (به عنوان مثال، ریواروکسابان، آپیکسابان) هستند. پایش آزمایشگاهی معمول از مهار کننده مستقیم فاکتور Xa مورد نیاز نیست. اگر یک پزشک تشخیص دهد که نظارت لازم است، ممکن است از آزمایش ضد Xa که متناسب برای این دارو‌ها  است استفاده کند.