زرد شدن روی زبان علی رغم ظاهر نگران کننده خود، شرایط شایعی است که هر فرد ممکن است در طول زندگی خود چندین بار آن را تجربه کند. اغلب اوقات، زردی زبان را می توان با مسواک زدن مرتب زبان با محلول پراکسید هیدروژن در خانه درمان کرد. اما گاهی اوقات هم، زردی زبان ممکن است نشانه ای از اختلال کبد یا کیسه صفرا باشد که در این صورت ممکن است با علائم دیگری مانند زرد شدن سفیدی چشم و پوست همراه باشد. زرد شدن زبان اگر همچنان با وجود خود درمانی در خانه ادامه داشته باشد نیز ممکن است یک عامل نگران کننده محسوب شود.
علت زرد شدن روی زبان
علل زردی زبان می تواند موارد زیادی شامل تکثیر فراوان باکتری ها بر روی زبان، استعمال دخانیات، فیبر غذایی ناکافی، یا شرایط مرتبط مانند زبان جغرافیایی یا زبان مودار سیاه را در بر بگیرد.
محصولات بهداشتی زبان
برخی از محصولات بهداشتی دهان مانند دهانشویه ها، آبکش ها و خمیردندان ها حاوی مواد شیمیایی یا ذراتی هستند که باعث خشکی دهان، تحریک سلول های پوست روی زبان یا تغییر رنگ آنها می شود. ترکیبات رایجی که باعث تغییر رنگ زبان زرد می شوند عبارتند از:
- پراکسیدها
- چوب فندق
- منتول
- الکل
- تیمول
- اکالیپتوس
تنفس دهانی یا خشکی دهان
بزاق به طور طبیعی به پاکسازی باکتری ها و ذرات اضافی از سطح زبان کمک می کند. کم آبی تولید بزاق را کاهش داده، بنابراین باکتری ها و ذرات غذا در نزدیکی سلول ها باقی می مانند و خطر رشد بیش از حد باکتری ها را افزایش می دهد. تنفس دهانی، به خصوص در شب، خطر خشکی دهان را افزایش می دهد.
غذاهای دارای رنگ یا موادی که به زبان می چسبند
بسیاری از غذاها حاوی رنگ‌ها یا ذراتی هستند که می‌توانند زبان را زرد رنگ کرده یا چسبنده هستند و به زبان چسبیده و سطح آن را تغییر می‌دهند.
برخی داروها
چندین دارو نیز حاوی ذرات رنگ‌کننده هستند و باعث تغییر رنگدانه‌ها یا تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند:
مواد و داروهای رایجی که ممکن است احتمال ابتلا به زرد شدن روی زبان را افزایش دهند عبارتند از:
- دیابت و بسیاری از داروهای کنترل کننده دیابت
- داروهای رقیق کننده خون
- آنتی بیوتیک ها
- لانسوپرازول (Prevacid)
- کلرهگزیدین (در برخی دهانشویه های ضدعفونی کننده موجود است)
- نمک های آهن
- مینوسیکلین
- بیسموت ساب سالیسیلات
- داروهای سرطان و اشعه
- داروهای ضد روان پریشی
- برخی از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین نیز می توانند باعث تغییر رنگ زبان شوند.
برفک دهان
رشد بیش از حد باکتری کاندیدا می تواند باعث ایجاد لکه های سفید روی زبان شود که در نهایت می تواند به رنگ زرد زبان ختم شود.
اگزما و شرایط خودایمنی
برخی از بیماری‌های خودایمنی مانند اگزما، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند و به باکتری‌های بی‌ضرر اجازه می‌دهد تا بیش از حد روی زبان رشد کنند. در یک مطالعه در سال 2017، از 35 نفر با پوشش زبان زرد، 32 نفر اگزمای حاد یا شدید داشتند.
شرایط و عفونت های معده
شرایطی که باعث التهاب پوشش معده می شود، باعث ایجاد پوشش زرد روی زبان می شود. چندین مطالعه تایید کرده اند که پوشش ضخیم و زرد رنگ زبان با موارد مزمن گاستریت یا التهاب مخاط معده مرتبط بوده است، به خصوص زمانی که توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد شده باشد.
زبان جغرافیایی
وضعیتی که به عنوان زبان جغرافیایی شناخته می شود، گاهی اوقات باعث زرد شدن سطح زبان می شود. زبان جغرافیایی معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست اما به طور معمول باعث ایجاد ضایعاتی می شود که پاپیلاهای طبیعی زبان را در یک یا چند ناحیه از بین می برد. این ضایعات ممکن است با بهبودی و ظاهر شدن مجدد، تغییر مکان دهند. اگرچه این وضعیت ممکن است باعث ناراحتی، درد و سوزش زبان شود، اما به طور کلی خوش خیم در نظر گرفته می شود.
زبان مودار سیاه
زبان مودار سیاه یکی دیگر از بیماری های مرتبط با زرد شدن روی زبان است. گاهی اوقات، پیدایش لایه زرد روی زبان، مرحله مقدماتی زبان مودار سیاه است. زبان مودار سیاه نیز یکی از شرایط خوش خیم در نظر گرفته می شود و معمولاً زمانی رخ می دهد که باکتری های روی زبان تکثیر شوند.
مصرف مواد مخدر
استعمال تنباکو و فیبر غذایی ناکافی نیز می تواند به تشکیل پوشش زرد زبان کمک کند. دود تنباکو می تواند سطح زبان را لکه دار کند و باعث شود ظاهر زردی به خود بگیرد. فیبر غذایی اغلب مسئول خراش دادن باکتری های اضافی از روی سطح زبان هستند، بنابراین مصرف ناکافی فیبر رژیمی می تواند به باکتری های زبان اجازه رشد دهد. این باکتری ها ممکن است مواد زائدی تولید کنند که بر روی زبان یک پوشش زرد ضخیم ایجاد کند.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
زرد شدن روی زبان در برخی موارد، به ویژه زمانی که با علائم قابل توجهی همراه باشد، می تواند نشانه ای از عوارض جدی تر برای سلامتی مانند یرقان باشد. دلایل مراجعه به پزشک برای زبان زرد رنگ عبارتند از:
- علائم زردی شامل زردی پوست و سفیدی چشم، کبودی، استفراغ، حالت تهوع، تب، اسهال خونی و درد شکم
- نگرانی در مورد ظاهر تغییر رنگ زبان یا سایر تغییرات زبان
- در صورتی که رنگ زرد زبان با اصلاح سبک زندگی اولیه، درمان های خانگی از بین نرفته یا بیش از 2 هفته ادامه داشته باشد.
- درد
- علائمی که بدون هیچ دلیل واضحی بدتر می شوند.
- سلول های پوستی بسیار ضخیم و برجسته روی زبان (یا همان پاپیلا) که شبیه لایه ای از خز هستند.
مطالعه پیشنهادی: دلایل بریده بریده شدن زبان
چنان چه مشکل زردی زبان برای تان آزار دهنده شده می توانید در این باره با پزشکان طبینجا در ارتباط باشید. متخصصین داخلی طبینجا بصورت آنلاین پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.
