آینده انرژی ایران/ همه چیز پیرامون معدن انرژی باد ایران/ ساخت ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه بادی با شیوه‌های نوین تامین مالی
توسعه ۱۰۰۰ مگاواتی توربین‌های بادی کریدور شرق کشور با اتکا به شیوه‌های نوین تامین مالی می‌تواند زمینه ۲ برابر شدن نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور را فراهم کند.
زمانیکه گذشتگان ما مسئله از آب کره گرفتن را به عنوان ضرب‌المثلی برای بیان بهره‌جویی از هر موقعیت به کار بردند، به طور حتم نمی‌دانستند، روزگاری پیشرفت فناوری سبب می‌شود تا امکان تولید انرژی از وزیدن باد میسر شود.
به طور حتم تا کنون برای یک بار هم که شده در مناطقی از کشور، برج‌های بلند با پره‌های عظیم را مشاهده کرده‌اید، وظیفه این برج‌های بلند بالا آن است که به جای صرف منابعی تمام شدنی نظیر سوخت‌های فسیلی از یک منبع ناتمام به نام باد برق تولید کند.
بر همین اساس همانگونه که غرب ایران یکی از بکرترین مناطق در حوزه فراوانی ذخایر فسیلی است، شرق کشور نیز یکی از پر ظرفیت‌ترین مناطق جهان در ارتباط با انرژی بادی به حساب می‌آید. در همین راستا در سومین گزارش از پرونده “آینده انرژی ایران” به بررسی شرایط بهرهبرداری از کریدور بادی شرق کشور می‌پردازیم.
*معدن انرژی بادی ایران در شرق کشور شناسایی شد
به استناد نتایج منتشر شده در قالب اطلس باد میان مقیاس کشور که با استفاده از داده‌های باز تحلیل Era-Interim و مدل عددی پویای وضع هوای WRF اطلس باد با تفکیک پذیری جغرافیایی ۵ کیلومتر تهیه شده، یکی از بادخیزترین مناطق دنیا در مرز ایران و افغانستان واقع شده است. این ناحیه گسترده تحت تاثیر باد هرات که بر اثر پدیده‌ای جوی به نام مونسون از شبه‌قارۀ هند رشد می‌کند، در تابستان به مدت ۱۲۰ روز در این محدوده وجود دارد.
این باد ۱۲۰ روزه در کانال بین کوه هرات و دیوارۀ سمت شرقی ایران قرار می‌گیرد و این منطقه را به بهشت تولید برق از انرژی باد بدل می‌کند. را به منطقۀ خاصی بدل می‌کند.
*بهرهبرداری از کریدور بادی شرق کشور در حداقل ممکن
چنین ظرفیتی امکان بهرهبرداری هزاران مگاوات برق تجدیدپذیر را در ۴ ماه از سال فراهم کرده و می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های برای جبران ناترازی به وجود آمده تولید و مصرف برق کشور تلقی شود، اما تاکنون با وجود فعالیت‌های صورت گرفته شاهد شکوفایی این منطقه در حوزه انرژی تجدیدپذیر نیستیم.
بر اساس اطلاعات بدست آمده از دفتر پتانسیل‌سنجی و ارزیابی منابع انرژی‌های تجدیدپذیر تاکنون تنها ۶ نیروگاه بادی در خراسان و ۱ نیروگاه دیگر در سیستان نصب شده و به بهرهبرداری رسیده است.
علاوه بر این در حال حاضر ۵ قرارداد نزدیک به بهرهبرداری در حوزه استان‌های خراسان و سیستان و بلوچستان به منظور توسعه نیروگاه‌های بادی در دستور کار قرار دارد که مجموعا ظرفیت کمتر از ۱۰۰ مگاوات معادل ۰.۱ درصد از شبکه برق کشور را شامل می‌شود.
در شرایطی میزان پروژه‌های افتتاح شده و در دست افتتاح تولید برق از باد منطقه کریدور شرقی کشور به ۱۰۰ مگاوات نمی‌رسد که در حال حاضر زیرساخت توسعه بیش از ۱۰۰۰ مگاوات توربین بادی در این منطقه مهیا است و وزارت نیرو باید زمینه سرمایه‌گذاری در این حوزه را مهیا نماید.
در همین راستا، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی با اشاره به ظرفیت بخش خصوصی برای احداث نیروگاه‌های کشور اظهار داشت:«با احداث این نیروگاه ظرفیت بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های بادی کشور تا ۱۰۰۰ مگاوات فراهم شده است.»
*توسعه ۱۰۰۰ مگاوات توربین بادی ۲۴ هزار میلیارد تومان هزینه دارد
با توجه به موجود بودن فناوری ساخت توربین‌های بادی ۲.۵ مگاوات در کشور، در حال حاضر یکی از اساسی‌ترین موارد محدودکننده استفاده از ظرفیت و زیرساخت کریدور بادی شرق کشور مسئله سرمایه‌گذاری ابتدایی ساخت توربین بادی در کشور است.
با توجه به قیمت‌های جهانی ثبت شده پیرامون بهرهبرداری از توربین‌های بادی، هزینه ساخت یک توربین بادی ۲.۵ مگاوات معادل ۶۰ میلیارد تومان به حساب می‌آید. این یعنی توسعه هزار مگاوات توربین بادی در منطقه شرق کشور ۲۴ هزار میلیارد تومان هزینه به همراه دارد.
*سود ساخت نیروگاه‌های باد چگونه به جیب مردم می‌رود
در نگاه اول ممکن است رقم یاد شده به منظور توسعه نیروگاه‌های بادی شرق کشور بسیار بزرگ به نظر برسد، به خصوص اینکه این رقم با بودجه عمومی وزارت نیرو مقایسه شود. در همین راستا باید گفت، تامین مالی ساخت چنین پروژه‌هایی با اتکا به شیوه‌های نوین تامین مالی نظیر صندوق سهام عام پروژه به راحتی در دسترس است.
به خصوص اینکه زمینه صادرات برق در این منطقه وجود دارد و همین مسئله پروژه توسعه نیروگاه‌های بادی شرق کشور را به پروژه‌های بسیار سودآور تبدیل می‌کند.
بر مبنای این شیوه تامین مالی، سرمایه‌های خرد و کلان جذب شده در بازار بورس به منظور تامین مالی پروژه‌ها به کار بسته شده و علاوه بر سودآوری برای سهامداران زمین تکمیل منابع مالی بدون توجه به منابع دولتی را فراهم می‌کند.
به عبارت دیگر، روند تامین مالی به وسیله صندوق‌های سهامی پروژه به این صورت است که برای هر پروژه، شرکتی تحت عنوان صندوق سهام پروژه زیرساختی به شکل سهامی عام تاسیس شده و در گام بعد بسته به میزان نقدینگی مورد نیاز برای احداث پروژه، برگه های سهام این شرکت از طریق بازار سرمایه به فروش می‌رسد و مردم می‌توانند این برگه‌های سهام را خریده و در صورت لزوم از طریق همین بازار به فروش رسانند.
ذکر این نکته ضروری است که هر برگه سهم از صندوق پروژه می بایست توسط یکی از نهادهای تضمین‌گر همچون بانک‌ها، تضمین شده و نرخ سود متناسب با نرخ بانکی برای آن تعیین گردد. با این روش، علاوه بر آنکه نیاز دولت به تامین نقدینگی برای احداث و بهرهبرداری از پروژه های زیرساختی مرتفع می‌شود، مردم نیز می توانند در ساخت این پروژه ها مشارکت کرده و در عین حال از سود حاصل شده تضمینی علاوه بر سود عملکردی پروژه بهره‌مند گردند.
*صرفه‌جویی سالانه ۷.۸ میلیون بشکه نفت با ساخت نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی بادی
توسعه ۱۰۰۰ نیروگاه‌های بادی در منطقه شرق کشور علاوه بر جبران ناترازی برق بدون اتکا به منابع گازی می‌تواند زمینه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور را ۲ برابر کرده و سهم این انرژی در سبد سوخت نیروگاهی را از ۱ درصد به ۲ درصد ارتقا دهد.
طبیعتا چنین تقاضایی علاوه بر نکات مثبت موجود در حوزه صنعت برق می‌تواند به ارتقای فناوری ساخت نیروگاه‌های بادی در کشور منجر شود و شرکت‌های پیشرو در این حوزه با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای به رقابت بپردازند.
از سوی دیگر ساخت نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی برق در هر سال از مصرف انرژی فسیلی معادل ۷.۸ میلیون بشکه نفت در سال جلوگیری کرده و با در نظر گرفتن قیمت نفت کنونی معادل هر بشکه ۷۵ دلار، ظرف کمتر از ۲ سال هزینه سرمایه‌ای ساخت این نیروگاه از محل سوخت صادراتی صرفه‌جویی شده جبران خواهد شد./خبرگزاری فارس
