تاريخ انتشار: دوشنبه 1399/10/29
کد خبر: 70819

کتاب الشریف المرتضی و المعتزلة منتشر شد

کتاب "الشریف المرتضی و المعتزلة" تألیف حجت الاسلام دکتر حیدر الحسن، به زبان عربی از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث،  بی تردید سیدمرتضی نقطه عطفی در تاریخ کلام امامیه به شمار می رود. وی توانست با بهره گیری از آموزه های ناب اهل بیتعلیهم السلام و با به کارگیری عقلانیت مبتنی بر علم و یقین، به یکی از مهم ترین نمایندگان اندیشه تشیع امامی بدل شود.

مکتب فکری سیدمرتضی تا چند قرن در صدر مکاتب کلامی قرار داشت، اما برخی به بهانه مشابهت پاره ای از افکار کلامی ایشان با اندیشه های کلامی معتزله، مخصوصاً معتزله بصره، مدعی اثر پذیری سیدمرتضی از اندیشه های آنان شدند، تا جایی که نسبت «معتزلی» را به سیدمرتضی روا داشتند.

در کتاب حاضر تلاش شده است تا با استناد و تحلیل اسناد و شواهد، اصالت و ریشه دار بودن این اندیشه و تفکر به اثبات برسد و در حد امکان ریشه اندیشه های کلامی سیدمرتضی از درون منظومه شیعی امامی بازیابی شود.

در این کتاب بیشتر ابواب کلامی از توحید تا معاد، به شکل مقایسه ای میان افکار کلامی سیدمرتضی و معتزله، مخصوصاً معتزله بصره، مورد بحث قرار گرفته است.

به اعتقاد نویسنده، آنچه به صورت کلی در مورد مسأله اثر پذیری سیدمرتضی از اندیشه های معتزله در مسائل مختلف کلامی، می توان گفت این است که، سیدمرتضی در موارد محدودی از روش معتزله اثر پذیرفته است؛ استفاده از ادبیات معتزله و نیز بهره گیری از برخی استدلال های آنان برای تقویت مواضع فکری خود که قبلاً توسط استدلال های درون شیعی به اثبات رسیده بود. این نوع از بهره گیری، نباید باعث شود تا مکتب فکری ایشان مصادره و به نام معتزله ثبت گردد. در واقع، این کتاب درصدد است تا ثابت کند که سیدمرتضی تا آخرین لحظه عمر همچنان در سنگر امامیه ثابت قدم بوده و ازآموزه های ناب اهل بیتعلیهم السلام دفاع کرده است.

 با توجه به این رویکرد، پژوهش حاضر در دو باب و شش فصل سامان یافته است که به قرار ذیل می باشد:

الباب الاول: بحوث تمهیدیة

الفصل الاول: التکوین الفکری للمرتضی

الفصل الثانی: المعتزلة

الفصل الثالث: اتهام الامامیة و المرتضی بالاعتزال

 

الباب الثانی: دراسة تأثر المرتضی بالمعتزلة

الفصل الاول: تحلیل ظاهرة «الثأثر الفکری» من خلال التقدم و التأخر التاریخی

الفصل الثانی: منهجیة البحث عند المرتضی

الفصل الثالث: مقارنة الافکار الکلامیة للمرتضی و المعتزلة

الملاحق

الملحق الاول: مصادر الشریف المرتضی

الملحق الثانی: مصادر ترجمة الشریف المرتضی

کتاب "الشریف المرتضی و المعتزلة" تألیف حجت الاسلام دکتر حیدر الحسن از سوی پژوهشکده کلام اهل بیت علیهم السلام، به زبان عربی، در قطع رقعی، در ۲۷۶  صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۹ با همکاری انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.