دانشگاه جایگاه تعلیم و تعلم و کشف امور و آیات خلقت به مثابه تجلی گاه‏‎ ‎‏بُعدی از فطرت حقیقت جوی بشر است که اگر در مسیر درست هدایت شود می تواند‏‎ ‎‏نردبان صعودی وی در طی طریق رسالت «خلیفة اللهی» باشد.

دانشگاه مسئولیت تربیت متخصصان متعهدی را  دارد که بتوانند جسارت ایجاد داربستهایی بر محور کرامت انسانی را داشته‏‎ ‎‏باشند و با عنصر «علم و آگاهی» در مناسبات فعلی و ‎ ‎‏آیندۀ جهان نقش آفرین باشند.

اهمیت دانشگاه به حدی است که امام خمینی (س) در بحبوحه گرفتاریها و در شرایطی که بحران و‏‎ ‎‏مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی به اوج رسیده بود،  فرمودند:

" جنگ‏ چیز مهمی‏ نیست، حل می‏ شود، ... اما مسئله دانشگاه یک مسأله فوق العاده است."(صحیفه امام؛ ج19،ص443)

‏‏امام (س) چهارده ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به منظور تحول فرهنگی و اصلاح دانشگاهها فرمودند:

"باید انقلابی اساسی در تمام دانشگاههای سراسر‏‎ ‎‏ایران به وجود آید."‏ ‏(صحیفه امام؛ ج12، ص207) 

به موجب این پیام، انقلاب فرهنگی در دانشگاهها شکل گرفت تا دانشگاه اسلامی ایجاد شود، دانشگاه اسلامی با برداشتها و تفسیرهای متنوعی مواجه شد. برخی آن را به منزلۀ حصر دانشگاه به رشته ها و معارف معمولی دینی‏‎ ‎‏حوزه ها تفسیر کردند و امام در پاسخ آنها فرمودند:

 " این نیست که دانشگاه ما نباید علم‏ و صنعتی تحصیل کند، بلکه باید فقط همین آداب صلاة را به جا بیاورد! این یک مغالطه ‏ای است که تا صحبت «دانشگاه اسلامی» می ‏شود و اینکه باید انقلاب فرهنگی پیدا بشود، فریاد می ‏زنند آنهایی که می‏ خواهند ما را به طرف شرق و عمدتاً، به طرف غرب بکشانند، که اینها با تخصص مخالف ‏اند، با علم مخالف ‏اند. خیر، ما با تخصص مخالف نیستیم؛ با علم مخالف نیستیم؛ با نوکری اجانب مخالفیم." ‏(صحیفه امام؛ج 14، ص359) 

‏‏گروهی نیز با برداشتهای سطحی و متحجرانه به نام دفاع از اسلام و‏‎ ‎‏روحانیت تفکیک جنسیتی و پرده کشی در کلاسها را طرح نمودند که حضرت امام این قبیل موارد را توطئه های بسیار خطرناک‏‎ ‎‏نامیدند. (ر.ک. پا به پای آفتاب، ج1،ص178)

همچنین ایده هایی به عنوان دفاع از روحانیت، مدعی حق انحصاری‏‎ ‎‏روحانیت برای شرکت در فعالیتهای سیاسی شده بودند که این سناریو نیز با مخالفت شدید امام (س) مواجه شد.‏

‏‏"از قراری که من شنیده ام در دانشگاه بعض از اشخاص رفته اند گفته اند که دخالت در انتخابات،‏‎ ‎‏دخالت در سیاست است و این حق مجتهدین است. تا حالا می گفتند که مجتهدین در سیاست‏‎ ‎‏نباید دخالت بکنند، این منافی با حق مجتهدین است، آنجا شکست خورده اند حالا عکسش را‏‎ ‎‏دارند می گویند. این هم روی همین زمینه است، اینکه می گویند انتخابات از امور سیاسی است و‏‎  امور سیاسی هم حق مجتهدین است هر دویش غلط است. ... این یک توطئه ای است که‏‎ ‎‏می خواهند همان طوری که در صدها سال توطئه شان این بود که باید روحانیون و مذهب از‏‎ ‎‏سیاست جدا باشد و استفاده های زیاد کردند و ما ضررهای زیاد از این بردیم، الآن هم گرفتار‏‎ ‎‏ضررهای او هستیم. حالا دیدند آن شکست خورد، یک نقشۀ دیگر کشیدند، و آن این است که‏‎ ‎‏انتخابات حق مجتهدین است، انتخابات یا دخالت در سیاست حق مجتهدین است. دانشگاهیها‏‎ ‎‏بدانند این را که همان طوری که یک مجتهد در سرنوشت خودش باید دخالت کند، یک‏‎ ‎‏دانشجوی جوان هم باید در سرنوشت خودش دخالت کند. فرق مابین دانشگاهی و دانشجو و‏‎ ‎‏مثلاً مدرسه ای و اینها نیست، همه شان با هم هستند. اینکه در دانشگاه رفتند و یک همچو‏‎ ‎‏مطلبی را گفتند، این یک توطئه ای است برای اینکه شما جوانها را مأیوس کنند. "‏‏(صحیفه امام؛ ج6، ص367) 

 ایشان در‏‎ ‎‏مناسبتهای مختلف کوشیدند تا ویژگیهای دانشگاه‏‎ ‎‏اسلامی مورد نظر خود را تشریح نمایند. از منظر ایشان دانشگاه اسلامی دارای ویژگیهای ذیل است:

1. تربیت انسان الهی بر اساس، خداباوری و خداترسی

2. ‏‏خودباوری و خوداتکایی علمی و فرهنگی و کوشش برای انطباق هر چه‏‎ ‎‏بیشتر مناسبتهای علمی و پژوهشی دانشگاه با نیازهای واقعی حال و آینده جامعه اسلامی و‏‎ ‎‏گسترش پهنه آن به همه سطوح و حوزه معارف و دانشهای مورد نیاز و بویژه تعمیم و تعمیق آن‏‎ ‎‏تا عالیترین سطوح تحصیلی در داخل کشور و پرهیز اکید از اتکا به سیاستهای اعزام دانشجو به‏‎ ‎‏خارج بویژه به کشورهایی که قصد سلطه و تحکم بر ما را دارند

3. پذیرش دانشجو‏‎ ‎‏از سراسر کشورهای اسلامی و تربیت کادرهای متعهد برای تحقق رسالت جهانی انقلاب

4. تعهد اجتماعی و مسئولیت سیاسی دانشگاه و دانشگاهیان

5. نظارت آگاهانه و هوشمندانه و متعهدانه‏ بر ‎ ‎‏عملکردها و تصمیم گیریها و نقادی دلسوزانه

 در کتاب "دانشگاه و دانشگاهیان از دیدگاه امام خمینی (س)" که به همت موسسه تنطیم و نشر آثار امام خمینی (س)  منتشر شده است به تفصیل مواضع امام پیرامون مباحث فوق و همچنین ارزش علم، لزوم‏‎ ‎‏همراهی تعهد با تخصص، دانشگاه قبل از انقلاب اسلامی، دانشگاه و انقلاب فرهنگی، مقاومت‏ گروهکهای ضد انقلاب در مقابل این حرکت، ستاد انقلاب‏‎ ‎‏فرهنگی، رسالت دانشگاه و استادان و دانشجویان، توصیه هایی به انجمنهای اسلامی دانشجویان در‏‎ ‎‏داخل و خارج کشور، اعزام دانشجو به‏‎ ‎‏خارج، وظایف و مسئولیتهای دانشجویان‏‎ ‎‏مسلمان خارج از کشور، حوزه و دانشگاه تبیین شده است.

این مجموعه دفتر چهاردهم از مجموعه تبیان( فیشهای موضوعی آثار امام) می باشد. 

 

. انتهای پیام /*