محققان معتقدند کسانی که هوش هیجانی بالاتری دارند تصمیمات بهتری می‌گیرند، چرا که آنها می‌توانند وجوه مختلف قضیه را از هم جدا کنند و نگرانی ها و اضطراب مربوط به مسائل دیگر را در تصمیمشان دخالت ندهند.اگر خواهان آن هستید که در موقعیت‌های حساس و مهم زندگی تصمیمات درست و منطقی بگیرید، باید راه و روش آن را بلد باشید.
تعریف مهارت تصمیم گیری
تصمیم گیری یک فرایند ذهنی است و مهارت تصمیم گیری شامل انواع توانایی‌های فکری و داشتن اطلاعات در مورد تصمیمی که میخواهیم بگیریم، می‌باشد.
در ساده‌ترین شکل، تصمیم گیری به معنی انتخاب کردن بین دو یا چند مسئله مختلف است. در فرایند گسترده تر، گرفتن یک تصمیم شامل انتخاب بین راه حل های ممکن برای یک موضوع است. ممکن است تصمیم گیری با روندی شهودی یا استدلالی یا ترکیبی از این دو، انجام شود.
چرا گاهی احساس می کنیم نمی توانیم درست تصمیم بگیریم؟
گاهی افراد در شرایط سخت و حساس، احساس می کنند نمی توانند به خوبی تصمیم بگیرند. زیرا در شرایط بحرانی اعتماد به نفس خود را از دست می دهند.
گاهی نیز به خاطر تصمیم های اشتباهی که در گذشته گرفته‌اند نمی‌توانند به خود اعتماد کنند. همین امر موجب شک و تردید فرد شده و فرد احساس می کند قدرت تصمیم گیری ندارد.
چرا تصمیم گیری مهم است ؟
وقتی شما نتوانید تصمیم های خوبی برای زندگی و انتخاب های خود بگیرید، مسلماً اتفاق های خوبی هم برایتان نخواهد افتاد. . فوتبالیستی که جوان است و پر از استعداد، میتواند با یک تصمیم نادرست، کل استعداد و آینده خود را به نابودی بکشاند. از این دست فوتبالیست ها در این چند سال اخیر در کشور خودمان زیاد داشتیم. یا یک محصل فوق العاده درس خوان و خوب، با انتخاب رفقای ناباب، میتواند به راه های خلاف و بد کشیده شود. یا کلی از این مثال های دیگر که می‌شود کلی درباره‌شان صحبت کرد.
البته قرار نیست همیشه اتفاقات تا این حد بد برای ما بیفتد. ممکن است گاهی اتفاقات کوچکی در حد دیر رسیدن به جایی، عدم موفقیت در کار کوچکی یا مثال هایی شبیه این بیفتد. اما بازهم با تصمیم گیری اشتباه، آن اتفاقات خوبی که می‌توانست برایمان بیفتد، رقم نمی‌خورد.
انواع تصمیم گیری
مهارت تصمیم گیری، انواع بسیار زیاد و مختلفی دارد و نمی‌توان به همه آن ها در این مقاله کوتاه اشاره کرد.
تصمیم گیری فردی
مهم ترین نوع تصمیم گرفتن، همین تصمیم گیری فردی است. تصمیمی که فقط ما در آن دخالت داریم و نمی‌گذاریم دیگران هیچ دخل و تصرفی در آن داشته باشند. حواستان باشد که شما مهم ترین انسان زندگی خودتان هستید و نباید بگذارید دیگران در تصمیمات مهمی که می‌گیرید دخالت کنند.
تصمیم گیری تحمیلی
گفتم که تصمیم گیری تحمیلی، نوعی از تصمیم گرفتن است که دیگران آن را به شما تحمیل می‌کنند. یعنی همان نوعی که دخالت دیگران را در تصمیم های شما به همراه دارد.
نگذارید دیگران به خودشان اجازه دهند که به راحتی در تصمیم های شما دخالت کنند. چون آنها علایق و شرایط شما را نمی‌دانند و ممکن است با سلیقه خودشان برایتان تصمیم بگیرند. این گونه شما دیگر مهارت تصمیم گرفتن را یاد نخواهید گرفت و طبق نظرات و خواسته های دیگران زندگی خواهید کرد.
تصمیم گیری احساسی
این نوع از تصمیم گیری برای زمانی است که شما در شرایط خاصی قرار می‌گیرید. مثل زمانی که انگیزه بسیار بالایی دارید، عصبانی هستید، دیگران بر شما تسلط دارند و…
گرفتن تصمیم در این جور مواقع بزرگ ترین اشتباه ممکن است و باید خودتان را کنترل کنید. چون امکان این که تصمیم اشتباهی بگیرید بسیار زیاد است.
تصمیم گیری مشورتی
از تأثیر مشورت کردن با دیگران هیچ گاه نمی‌شود غافل شد. در هر کاری می‌توان با مشورت کردن، رشد و پیشرفت زیادی کرد. البته نه مشورت با همه، بلکه با افرادی که دلسوز و نگران ما هستند.
تصمیم گیری اضطراری
بعضی افراد در شرایطی که مجبورند تصمیم بگیرند دچار اضطراب می‌شوند. تعارض بین این انتخاب‌ها و اضطراب، گاهی به قدری نفس‌گیر و غیرقابل تحمل می‌شود که فرد نمی‌تواند به‌درستی تصمیم بگیرد. این افراد در این شرایط بدون فکر کردن و بدون اینکه سعی کنند اطلاعاتی در مورد انتخاب شان به دست آورند، برای اینکه از این تنش و فشار رهایی یابند یکی از گزینه‌‌ها را بدون فکر کردن انتخاب می‌کنند. درواقع انتخاب او به منزلۀ فرار است. به جای فرار بهتر است در صدد حل موضوع اصلی یعنی درمان اضطراب برآیید.
تصمیم گیری اجتنابی
بعضی از آدم‌ها وقتی در موقعیت انتخاب و تصمیم برای مسائل مهم زندگی خود قرار می‌گیرند سعی می‌کنند از مسئله فرار کنند، این افراد خود را ضعیف‌‌تر از آن می بینند که بتوانند تصمیم بگیرند. مدام امروز و فردا می کنند، و با گفتن «بی خیال همه چیز درست می‌شود» به یک آرامش کاذب و زودگذر می رسند.
تصمیم گیری تکانه‌ای
تکانه به زبان خیلی ساده یعنی هیجان‌‌های زودگذر و شدید که آدم را به کاری وا می‌دارد. در تصمیمگیری تکانه‌ای فرد سریع و بدون تفکر تصمیم می‌گیرد. تصمیم‌هایی که معمولاً خود افراد هم بعداً از کارشان تعجب می‌کنند. این روش یکی از خطرناک‌‌ترین سبک‌‌های تصمیمگیری است که ممکن است عواقب و پیامدهای ناخوشایندی برای فرد و اطرافیانش داشته باشد.
تصمیمگیری مطیعانه
تصمیم گیری مطیعانه براساس انتظاراتی است که دیگران از فرد دارند. این افراد خواسته‌‌ها و اهداف خودشان را نادیده می‌گیرند و به راحتی اجازه می‌دهند دیگران به جای آنها انتخاب کنند. این افراد از اعتماد به نفس کافی برای روبرو شدن با مسائل و مسئولیت‌های زندگی برخوردار نیستند و معمولاً با سپردن حق انتخاب به دیگران به نوعی می‌خواهند از پیامدهای انتخاب‌شان شانه خالی کنند.
تصمیم گیری تقدیری
تصمیم گیری تقدیری زمانی اتفاق می‌افتد که افراد مهارتی برای گرفتن تصمیم ندارند. اصلاً به فکرشان هم نمی‌رسد خودشان هم قدرتی برای فکر و انتخاب دارند. همه چیز را به قضا و قدر نسبت می دهند و شانسی انتخاب می کنند. در باور این افراد همه شکست‌‌ها و موفقیت‌‌های افراد وابسته به شانس و بخت و اقبال است.
تصمیم گیری منطقی
تصمیم گیری منطقی سالم‌ترین و بهترین روش است، چون فرد سعی می‌کند براساس فکر و منطق عمل کند. انتخاب بر اساس ارزش‌ها و دانش تصمیم گیرنده می‌باشد. فرد تلاش می‌کند همه اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری کند، همه جوانب کار را بسنجد و به پیامدهای احتمالی انتخابش خوب فکر کند و در نهایت یک تصمیم کاملاً آگاهانه بگیرد.
فرایند تصمیم گیری
تشخیص دقیق صورت مسئله
جمع آوری اطلاعات
پیدا کردن گزینههای مناسب و موجود
ارزیابی گزینههای مختلف
انتخاب بهترین گزینه
چگونه مهارت تصمیم گیری را در خود تقویت کنیم؟
در تصمیم گیری بهتر است با افراد آگاه، متخصص و با تجربه مشورت کنیدجهت تصمیم گیری، با کسی که تصمیم ما منفعت یا ضرری برایش ندارد، گفتگو کنیم. بهتر است از حالا یک لیست از آدم های خوب برای این جور مواقع داشته باشیم.اثرات گفت و گو با آدم های مثبت در تصمیم گیری باعث شفاف شدن ذهن واقعی شدن ذهن آشکار شدن قسمت های پنهان ذهن
کمک به تصمیم گیری ما است.
سعی کنید خودآگاهی تان را افزایش دهید.
با حفظ و افزایش اعتماد به نفس اجازه ندهید دیگران برای شما تصمیم بگیرند.
شهامت گرفتن تصمیم و انتخاب را در خود تقویت کنید.
هدف گذاری در زندگی موجب تقویت مهارت تصمیم گیری می‌شود. افرادی که اهداف کوتاه مدت و بلند مدت دارند راحت‌تر و مناسب‌تر تصمیم می‌گیرند.
داشتن اطلاعات: برای اینکه افراد بتوانند در مورد مسائل تصمیم بگیرند باید در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشند. «تحقیق» و «گفتگو» برخی از راههایی هستند که فرد می تواند از طریق آنها در مورد شخص مورد نظرش اطلاعات کسب نماید.
ارزیابی اولیه و ساخت پیش فرض: فرد میتواند با توجه به اطلاعات به دست آمده، به ارزیابی فرد مقابل پرداخته و در مورد او به پیش فرضی خاص برسد.