پزشکان برای معاینه وضعیت سلامت دهان و دندان شما به عکس آن نیاز دارند. عکسبرداری از دندان اولین قدم برای شروع درمان است. به همین دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است. شما تا حالا رادیوگرافی دندان را تجربه کرده‌اید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا هر آنچه لازم است، درباره این روش عکسبرداری بدانید.
رادیوگرافی دندان چیست؟
یکی از روش های سریع و دقیق تشخیص آبسه دندان، پوسیدگی دندان، نقایص فک و دندان و انواع ناهنجاری ها و آسیب های دیگر، استفاده از دستگاه ها و دوربین های رادیوگرافی است. دستگاه های رادیوگرافی در حیطه دندانپزشکی انواع مختلفی دارند. به طورکلی رادیوگرافی ها به دو دسته اصلی داخل دهانی و خارج دهانی تقسیم می شوند. در نوعِ داخل دهانی، نوار اشعه X درون دهان قرار دارد. در رادیوگرافی خارج دهانی، نوار اشعه ایکس در خارج از دهان قرار دارد.
رادیوگرافی داخل دهانی
رادیوگرافی های داخل دهانی رایج ترین نوع هستند و سطح بالایی از جزئیات را نمایش می دهند. کاربردها:
– تشخیص پوسیدگی
– مشاهده ریشه دندان
– بررسی سلامت قسمت استخوانی اطراف دندان
– مشاهده وضعیت دندان در حال رشد
انواع
1- بایت وینگ (Bitewing) نشان دهنده سمت راست دندان
این رادیوگرافی، کرون دندان های عقب را نشان می دهد. دندان پزشک ها از هر طرف صورت، یک یا دو عکس بایت وینگ می گیرند. عکسبرداری دندان های مولر (دندان های عقب) و دندان های دوپایه (دندان هایی که در مقابل مولرها قرار دارند) در بالا و پائین و درواقع جزئیات دندان های بالا و پائین یک سمت دندان را نشان می دهد. این نوع، به این دلیل بایت وینگ نامیده شده است که فرد در هنگام گرفتن رادیوگرافی، وسیله بال مانندی را گاز می گیرد که نوار اشعه X را در طول روند رادیوگرافی در جای خود ثابت نگاه می دارد.
این نوع از عکسبرداری اشعه ایکس به دندان پزشکان کمک می کنند که پوسیدگی بین دندان های عقب و تغییر ضخامت استخوان ها به علت بیماری های لثه را تشخیص دهند. نوعِ بایت وینگ می تواند برای تعیین میزان مناسب تاج (کلاهک پوشاننده دندان) و یا ترمیم های دیگر به عنوان مثال بریج ها کمک کند. همچنین می تواند هرگونه سایش و یا فروپاشی در پرکردگی دندان را نمایش دهد.
2-رادیوگرافی پری اپیکال (Periapical) نشان دهنده سمت چپ دندان
این رادیوگرافی دندانی تنها یک یا دو دندان را در یک زمان نشان می دهد. این نوع عکسبرداری شبیه به رادیوگرافی بایت وینگ است، با این تفاوت که در آن ارتفاع کامل هر دندان از تاج تا ریشه و قسمتی پایه ای که به فک متصل می شود را نشان می دهد. بسته به شرایط سلامت دهانی و مشکلات دندانی که درگذشته داشته اید دندان پزشک ممکن است برای فرد یک بررسی کامل رادیوگرافی و یا FMX تجویز کند. این روند شامل نمایش هر دندان از تاج تا ریشه و قسمت بنیادی دندان است. این نوع از عکسبرداری تغییرات غیرطبیعی در ریشه ها و استخوان محیطی آن ها را نشان می دهد.
۳- رادیوگرافی اکلوزال (Occlusal) نشان دهنده سطح اکلوزال دندان ها
این رادیوگرافی از انواع معمول دیگر بزرگ تر است. در واقع رشد و جایگاه دندان های کودکان را نشان می دهد. هر رادیوگرافی تقریباً تمام فک بالا و یا پائین را نشان می دهد.
4-سی تی اسکن استاندارد (CT)
این نوع رادیوگرافی معمولاً باید در مرکز رادیولوژی و یا بیمارستان انجام شود. فرد در حالت خوابیده قرار می گیرد و دستگاه، لایه های مسطح تصویر را با چند گردش در اطراف سر بیمار ثبت می نماید. قرار گرفتن در معرض اشعه در این روش بسیار بیشتر از رادیوگرافی مخروطی توموگرافی کامپیوتری است.
سی تی اسکن استاندارد ممکن است به منظور بررسی اندازه و جایگاه قرارگیری ایمپلنت ها مورداستفاده قرار گیرد. این روش به جراح کمک می کند تا از پیچیدگی های محتمل قبل و بعد از عمل جراحی جلوگیری کند.
۵- توموگرافی (Tomography)
توموگرافی یک لایه و یا برش خاص از دهان را نشان می دهد. باقی لایه ها را تار می کند. این رادیوگرافی برای بررسی قسمت هایی است که به سختی قابل مشاهده هستند و یا توسط قسمت های دیگر بسته شده اند.
۶- سیالوگرافی (Sialography)
روش دیگری که از اشعه X استفاده می کند، سیالوگرافی نام دارد. در این روش از نوعی رنگ استفاده می شود که درون غدد بزاقی تزریق می شوند تا در نوار رادیوگرافی دیده شوند. باید بدانید که غدد بزاقی بافت های نرمی هستند که توسط اشعه X دیده نمی شوند. دندان پزشک می تواند از این روش برای بررسی مشکلات غدد بزاقی مانند انسداد، یا سندرم شوگرن (اختلالی همراه با علائم ازجمله خشکی دهان و چشم؛ این اختلال می تواند نقش مهمی در پوسیدگی دندان بازی کند) استفاده کند.
مزایای رادیوگرافی دیجیتال
مزایای رادیوگرافی دیجیتال دندانپزشکی در مقایسه با اشعه ایکس دندانپزشکی سنتی و آنالوگ قدیمی شامل موارد زیر است:
- رادیوگرافی های دیجیتال مناطق پنهان کوچکی از پوسیدگی بین دندان ها یا زیر ترمیم های موجود، عفونت های استخوانی، بیماری های لثه «پریودنتال» ، آبسه ها یا کیست ها، ناهنجاری های رشدی و تومورهایی را نشان می دهد که به تنهایی با معاینه چشمی دندانپزشکی قابل تشخیص نیست.
- رادیوگرافی های دیجیتال را می توان فوراً در هر مانیتور کامپیوتر مشاهده کرد و برای افزایش کنتراست و جزئیات، با آپشن های تنظیمات، تغییراتی ایجاد نموده و بدون افت کیفیت به صورت الکترونیکی به متخصصان منتقل کرد.
- تشخیص زودهنگام و درمان به موقع مشکلات دندانپزشکی می تواند باعث صرفه جویی در وقت و پول و نیز احساس درد و ناراحتی کمتر شود.
- فناوری ذخیره سازی میکرو دیجیتال، امکان ذخیره سازی بیشتر حجم زیادی از داده ها را در درایوهای کوچک و صرفه جویی در فضا را فراهم می کند.
نحوه انجام
در ابتدا تکنسین دندانپزشکی شما را با یک پیشبند سربی سنگین می‌پوشاند. تا از بدن شما در برابر اشعه ایکس محافظت شود. سپس قطعه کوچکی از فیلم رادیوگرافی را در میان دندان‌های شما قرار می‌دهد.
این قطعه تصویر گرفته شده توسط اشعه ایکس را ذخیره می‌کند. در این روش از سنسورهای الکترونیکی استفاده می‌شود و تصاویر گرفته شده بر روی کامپیوتر نمایش داده می‌شوند. در نهایت دندانپزشک تصاویر گرفته شده توسط رادیوگرافی دندان را مورد بررسی قرار می‌دهد. تا مشکلات دهان و دندان بیمار مشخص شود.
رادیوگرافی دندان برای زنان باردار
رادیوگرافی تا چهار واحد در هر ویزیت برای زنان باردار ایمن است. اما با توجه به اینکه جنین در سه ماهه اول بارداری در مراحل بسیار حساسی از تکامل خود قرار می‌باشد تا آنجا که ممکن است باید از انجام عکسبرداری دندان در سه ماهه اول بارداری پرهیز کرد. مگر در مواردی که دندانپزشک معالج انجام آن را ضروری بداند. در این موارد با مشورت پزشک متخصص زنان و زایمان، دندانپزشک می‌تواند با استفاده از پوشش‌های سربی دو لایه از جنین در برابر تابش اشعه محافظت کند.
سخن پایانی
در این مقاله درباره رادیوگرافی دندان و انواع آن خواندیم. رادیوگرافی های دیجیتالی یکی از جدیدترین متدهای اشعه X هستند. عکسبرداری‌ها به دندانپزشکان برای تشخیص بزرگترین کمک را می‌کنند. نظرات و تجربیات خود از رادیوگرافی را در کامنت‌ها برای ما بنویسید.
اگر این مطلب برای شما مفید بود آن را با دوستان خود نیز به اشتراک بگذارید:
