رژیم کتوژنیک چیست ؟

رژیم کتوژنیک نوعی رژیم غذایی است که کربوهیدرات دریافتی در این نوع رژیم بسیار محدود می شود و چربی زیادی دارد.به عبارتی در دسته رژیم های پرچرب و کم کربوهیدرات قرار می گیرد.

این رژیم شباهت زیادی به رژیم غذایی اتکینز دارد.

در این رژيم با کاهش دریافت کربوهیدرات در برنامه غذایی بدن برای تامین انرژی خود از چربی ها استفاده می نماید و در کبد چربی به کتون ها تبدیل می شود.

رژیم کتوژنیک انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• رژیم کتوژنیک استاندارد ( SKD )

در این نوع رژیم 75 % کالری برنامه غذایی از چربی، 20 % از پروتئین و تنها 5 % از کربوهیدرات تامین می شود.

• رژیم کتوژنیک دوره ای  (CKD )

در این نوع رژیم به صورت دوره ای مقدار کربوهیدرات دریافتی تغییر می کند به این صورت است که 5 روز در هفته مقدار کربوهیدرات دریافتی بسیار محدود می شود و 2 روز دیگر مقدار زیادی کربوهیدرات بایستی مصرف شود.

• رژیم کتوژنیک پرپروتئین (HPKD )

این نوع رژیم شباهت زیادی به رژیم کتوژنیک استاندارد دارد با این تفاوت که مقدار پروتئین دریافتی در آن بایستی بیشتر باشد. در رژیم کتوژنیک پر پروتئین 60 % کالری از چربی، 35 % از پروتئین و 5 % از کربوهیدرات تامین می گردد.

آیا کتوژنیک دایت به کاهش وزن کمک می نماید ؟

در مطالعات متعددی اثربخشی رژیم کتوژنیک با رژیم های غذایی کم چرب مقایسه شده است و بسیاری از آنها نقش این نوع رژیم را در کاهش وزن تایید می نمایند.

در مطالعه ای که در سال 2007 بر روی 13 فرد دیابتی انجام شد، نشان داد میزان کاهش وزن در گروهی که از رژیم غذایی کتوژنیک پیروی می کردند 3 برابر سایر افراد بود.

تئوری های مختلفی برای توجیه علت کاهش وزن با رعایت این رژیم غذایی مطرح است. برخی از آنها عبارتند از :

• افزایش دریافت پروتئین
• حذف مواد نشاسته ای پر کالری
• گلوکونئوژنز

با کاهش دریافت کربوهیدرات، بدن برای تامین سوخت از ذخایر چربی خود استفاده می نماید و کالری بیشتری سوزانده می شود.

• مهار اشتها

تغییر در ترشح هورمون هایی نظیر لپتین و گرلین همچنین افزایش پروتئین دریافتی در این نوع رژیم غذایی در کاهش اشتهای افراد موثر است.

• کاهش مقاومت به انسولین  

افزایش تولید کتون ها در این نوع رژیم به کاهش مقاومت به انسولین و کنترل قند خون کمک شایانی می نماید.

• کاهش توده چربی بدن

برخی از مطالعات نشان داده اند که رژیم غذایی کتوژنیک، فرآیند لیپوژنز ( تبدیل قند به چربی ) را کاهش می دهد و چربی سوزی را افزایش می دهد.

فواید رژیم غذایی کتوژنیک

محدودیت مصرف مواد نشاسته ای و دریافت بیشتر پروتئین و چربی علاوه بر کنترل وزن به درمان برخی دیگر از بیماری ها نیز کمک  می نماید که این بیماری ها عبارتند از

• بیماری آلزایمر

• صرع
• بیماری پارکینسون
• سندروم تخمدان پلی کیستیک
• درمان آکنه
•  

عوارض جانبی رژیم غذایی کتوژنیک

عوارض جانبی این رژیم غذایی عبارتند از : خستگی، گرسنگی، مشکلات گوارشی، خواب آلودگی و اختلال در تعادل آب و الکترولیت های بدن.

مکمل های رژيم کتوژنیک

پروتئین وی

با توجه به این موضوع که دریافت پروتئین در رژیم غذایی کتوژنیک بایستی افزایش یابد، استفاده از مکمل های حاوی پروتئین وی در افزایش پروتئین دریافتی می تواند موثر باشد.

کراتین 

ورزشکاران می توانند در کنار رعایت رژیم غذایی کتوژنیک از مکمل کراتین نیز برای افزایش انرژی و بالا بردن قدرت و توان عضلانی خود استفاده نمایند

مکمل MCT 

تری گلیسیرید با زنجیره متوسط یا  MCT نوعی چربی است که تحت تاثیر عوامل روده ای که مانع از جذب چربی می شوند قرار نمی گیرد و بدون نیاز به امولسیون شدن توسط اسید های صفراوی، وارد جریان خون شده و به سرعت به انرژی تبدیل می شود. مصرف این مکمل همراه با رژیم غذایی کتوژنیک در افزایش انرژی و افزایش تولید کتون ها می تواند موثر باشد

مکمل کافين

مصرف این مکمل همراه با رژیم غذایی کتوژنیک در افزایش انرژی، چربی سوزی و کاهش خستگی  بسیار موثر است.

Ref :

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17971178

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12679447

https://www.healthline.com/nutrition/ketogenic-diet-101