آزمایش کورتیزول ( هیدروکورتیزون، کورتیزول سرم )

مشخصات آزمایش کورتیزول ( هیدروکورتیزون، کورتیزول سرم )

تست کورتیزول ( هیدروکورتیزون، کورتیزول سرم )

(Cortisol (Hydrocortisone, Serum Cortisol

آزمایش های مرتبط

آزمایش کورتیزول ادرار، هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) و آزمایش سرکوب دگزامتازون.

شرایط نمونه گیری

از بیمار پس از خواب راحت شبانه و هنگام صبح خون گرفته شود و هرگونه علایم تنش جسمی (مانند عفونت یا بیماری حاد) یا روحی در بیمار باید به اطلاع پزشک برسد.

تفسیر آزمایش کورتیزول

کورتیزول یک گلوکوکلورتیکوئید قوی است که توسط قشر غده فوق کلیه تولید می شود و بر متابولیسم کربوهیدارت ها، پروتئین ها و چربی ها اثر می گذارد. کورتیزول اثر عمیقی بر سطح گلوکز دارد و به نظر می رسد با تحریک گلوکونئوژنز، گلوکز را افزایش دهد. اثر انسولین را نیز مهار کرده و مانع انتقال گلوکز به داخل سلول ها می شود. بهترین روش ارزیابی فعالیت غده فوق کلیه اندازه گیری مستقیم سطح کورتیزول در پلاسما می باشد. سطح کورتیزول در حدود 6-8 AM در بالاترین مقدار خود می باشد و به تدریج در طول روز افت کرده و در حدود نیمه شب به کمترین مقدار خود می رسد. این آزمایش برای بیماران مشکوک به داشتن پرکاری یا کم کاری غدد فوق کلیه انجام می گردد.

دلایل افزایش

چاقی، سندرم کوشینگ، هایپرتیروئیدی، تومورهای اکتوپیک مولد ACTH و استرس.

دلایل کاهش

هایپوتیروئیدی، هایپرپلازی آدرنال، کاهش فعالیت هیپوفیز و بیماری آدیسون.

داروها و عوامل مداخله گر

داروهایی مانند کورتیزون، آمفتامین ها، استروژن، قرص های ضدبارداری و اسپیرونولاکتون سطح کورتیزول خون را افزایش می دهند و در مقابل داروهای استروئیدی اگزوژن، دانازول، متی راپون، لوودوپا، آندوژن ها، بتامتازون، آمینوگلوتتیمید و فنی توئین کاهنده ی سطح کورتیزول هستند. همچنین باید توجه داشت که بارداری، تنش های روحی و جسمی سبب افزایش سطح کورتیزول می شوند.

مقادیر نرمال آزمایش کورتیزول 

• نوزادان:

1-24 mcg/dL

• کودکان 1 تا 16 سال:

8 AM : 3-21 mcg/dL

4 PM : 3-10 mcg/dL

• بالغین و افراد مسن:

8 AM : 5-23 mcg/dL

4 PM : 3-13 mcg/dL

مقادیر بحرانی

مقادیر خارج از محدوده نرمال