با یک داستان ساده این موضوع را توضیح می‌دهیم:

داریوش یک هنرمند است. به‌طور حرفه‌ای نقاشی می‌کند و تمایل دارد یک نمایشگاه آنلاین برای تمام آثار هنری خود برگزار کند اما ازآنجایی‌که هرکسی می‌تواند به‌راحتی آن‌ها را جعل یا کپی کند. او می‌ترسید که این‌چنین نمایشگاهی را برگزار کند.

دوستان او ایده NFT را به داریوش پیشنهاد دادند و می‌گوید تو می‌توانی آثار هنری‌ات را به‌صورت NFT به نمایش بگذاری سپس با خیال راحت نمایشگاه را برگزار کنی. چراکه NFT ها قابل‌اعتماد هستند و به‌راحتی قابلیت انتقال دارند همچنین حقوق مالکیت را بر روی آثار هنری حفظ می‌کنند. داریوش هیچ ایده‌ای نداشت که NFT ها چه چیزی هستند برای همین از دوستش خواست بیشتر درباره NFT ها و کاربردشان توضیح دهد.

ان اف تی NFT چیست؟

NFT یک دارایی رمزنگاری‌شده است که علامت اختصاری عبارت Non-fungible token به معنای توکن های غیر قابل تعویض می‌باشد. شما برای هر دارایی دیجیتال می‌توانید یک گواهی مالکیت غیرتکراری ایجاد کنید. NFT ها دارایی های دیجیتال شما هستند و یک امضای دیجیتال منحصربه‌فرد دارند که مالکیت دارایی های شما را مشخص می‌کند. NFT ها می‌توانند با ارز دیجیتال یا پول واقعی یا هر دارای دیگری خریداری و فروخته شود. NFT در ابتدا بر بستر شبکه ERC721 اتریوم توسعه یافتند اما اکنون بر بستر بلاک چین‌ های دیگر نیز ساخته می‌شوند. توکن های غیر قابل تعویض به این معنی هستند که آن‌ها یکتا (Unique) و هر یک نشان‌دهنده دارایی‌های منحصربه‌فرد متعلق به یک شخص خاص هستند.

برای آموزش ارز دیجیتال در مشهد  به صورت حضوری یا غیرحضوری می‌توانید با همیار کریپتو ارتباط برقرار کنید.

قابلیت تعویض پذیری FUNGIBLE چیست؟

قابلیت تعویض پذیری (Fungible) یکی از قابلیت‌های کالاها یا دارایی‌ها است یعنی بتوانیم دو دارایی را بدون آن‌که ارزش آن‌ها تغییری کند باهم عوض کنیم. مثلاً من یک اسکناس ۵۰ تومانی دارم شما هم یک اسکناس ۵۰ تومانی دارید آیا ما می‌توانیم آن‌ها را باهم تعویض کنیم؟ قطعاً بله. چراکه ارزش یکسان دارند و کاملاً همانند هم هستند. یا من از شما یک اتریوم قرض می‌گیرم، زمان پس دادن آن لازم نیست دقیقاً همان اتریوم را به شما بدهم. چراکه اتریوم هم یک ارز دیجیتال قابل تعویض است.

 

ویژگی “غیر قابل تعویض” یا “غیر مِثلی” به چه معناست؟

بگذارید با یک مثال برایتان توضیح دهیم. فرض کنید، من یک بلیت کنسرت همایون شجریان را خریداری می‌کنم و شما یک بلیت کنسرت سالار عقیلی را خریداری می‌کنید، آیا ارزش (مادی و معنوی) این دو بلیت کنسرت یکسان است؟ یا ساده‌تر بپرسم آیا می‌شود این دو بلیت کنسرت را باهم تعویض کرد؟ قطعاً نه!

هر دو بلیت کنسرت موسیقی هستند، ماهیت یکسان دارند اما نمی‌شود آن‌ها را باهم تعویض کرد. چراکه منحصربه‌فرد هستند و ارزش برابری (مادی و معنوی) ندارند؛ یعنی غیر قابل تعویض یا غیر مِثلی هستند.

توکن های NFT (Non-Fungible Token) هم به همین‌گونه هستند یعنی غیر قابل تعویض هستند. هرکدام ویژگی‌ها و مشخصات و قیمت منحصربه‌فرد خود را دارد و عملاً از هر NFT فقط یک عدد در دنیا وجود دارد که باعث استثنایی شدن آن می‌شود. پس الآن معنای توکن NFT غیر قابل تعویض را یاد گرفتیم. هر NFT یک دارایی خاص است که همانند ندارد، بنابراین غیر قابل تعویض یا غیر مِثلی خواهد بود. به عبارت ساده‌تر یک NFT با یک NFT دیگر برابر نیست.

“اگر می‌خوای بیشتر راجع به جزئیات NFT ها و ارز دیجیتال بدونی، توصیه می‌کنم مقاله اصطلاحات ارز دیجیتال به زبان آدمیزاد رو بخونی.”

ویژگی غیر قابل تقسیم بودن NFT

فرض کنید من یک اسکناس ۵۰ تومانی دارم، به شما قرض می‌دهم و شما به‌جای آن، ۵ اسکناس ۱۰ هزارتومانی به من می‌دهید. اسکناس یک دارایی قابل تعویض است که قابلیت تقسیم شدن به واحدهای کوچک‌تر را هم دارد. مثال بلیت کنسرت را به خاطر بیاورید اگر من نصف بلیت کنسرت همایون شجریان را داشته باشم و نصف دیگر را به شما بدهم آیا می‌توانم در کنسرت شرکت کنم؟ قطعاً خیر. در آن صورت نه من می‌توانم به آن کنسرت بروم و نه شما.

NFT ها قابلیت تقسیم شدن را ندارند، یعنی هر NFT یک واحد مشخص است و امکان تقسیم شدن به واحدهای کوچک‌تر را ندارد. البته استانداردی که NFT با آن ساخته می‌شود نیز مهم است و در این ویژگی NFT تأثیر می‌گذارد. این مورد را در ادامه مقاله بررسی می‌کنیم.

 

NFT ها چه ویژگی‌هایی دارد؟

NFTویژگی‌های مختلفی دارند. در زیر به مهم‌ترین ویژگی‌های NFT ها اشاره می‌کنیم.

۱- غیرقابل تعویض بودن: اصلی‌ترین ویژگی NFT ها غیرقابل تعویض بودن است. این توکن ها امکان تعویض با دارایی همانند خود را ندارد.

۲- غیرقابل تقسیم بودن: یک NFT یک واحد است. به عبارتی این توکن ها قابلیت تقسیم شدن به جزءهای کوچک را ندارند مثلاً ما نمی‌توانیم یک دهم از یک NFT را بخریم یا بفروشیم.

۳- کمیاب بودن: شما می‌توانید از اثر هنری خود هزار عدد توکن NFT بسازید اما اصولاً یک NFT هر چه کمیاب و نادر باشد ارزش بالاتری خواهد داشت.

۴- منحصربه‌فرد بودن: هر NFT اطلاعات ثبت‌شده‌ای دارد که قابل تغییر نیست یعنی همان گواهی اصالت NFT ها است.

 

گران ترین NFT های جهان

رتبه اول: گران ترین NFT فروخته‌شده تا به امروز The Merge نام دارد که به قیمت ۹۱.۸ میلیون دلار فروخته‌شده است.

رتبه دوم: توکنِ “هر روز: ۵۰۰۰ روز اول” (Everydays: The First 5000 Days) در رده دوم قرار دارد. این توکن ۶۹ میلیون دلار خریداری‌شده است که در آن ۵۰۰۰ تصویر به‌کاررفته است.

رتبه سوم: توکن Beeple, Human One رتبه سوم را دارد که به قیمت ۲۹.۹۸ میلیون دلار فروخته‌شده است.

رتبه چهارم: به‌طورکلی کرپیتوپانک ها جزء توکن های گران‌قیمت هستند. توکن Larva Labs, CryptoPunk #7523 به قیمت ۱۱.۷۵ میلیون دلار به فروش رفت.

رتبه پنجم: توکن arva Labs, CryptoPunk #3100 اولین بار در مارس ۲۰۲۱ با پیشنهاد ۲ میلیون دلاری معروف شده و در همان ماه به قیمت ۷.۵۸ میلیون دلار فروخته شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به گران ترین NFT های فروخته شده به سایت همیار کریپتو مراجعه کنید.

 

 چرا از NFT استقبال شد؟ مزایای NFT چیست؟

داریوش داستان ما برایش سؤال شده بود چرا مردم بخواهند اثر هنری بخرند که می‌توانند به‌راحتی از آن اسکرین شات بگیرند؟ یا کپی کنند؟ از مهم‌ترین دلایل استقبال مردم از NFT ها می‌توان به سه مورد ۱- قابل انتقال بودن، ۲- معتبر بودن و ۳- حق مالکیت محفوظ در آن‌ها اشاره کرد.

نویسنده‌ای را تصور کنید که یک کتاب صوتی آماده کرده است. این کتاب صوتی را به‌صورت NFT درآورده و آن را به فروش می‌گذارد. حال من یک نسخه از آن کتاب را خرید میکنم و بعد از گوش دادن و یادداشت نکات، زمانی که به کتاب احتیاجی نداشتم مجدد آن را برای فروش می‌گذارم. زمانی که شخص بعدی کتاب را از من خریداری کند، به‌حساب نویسنده هم به‌عنوان مؤلف مجدد درصدی واریز می‌شود.

 

NFT ها چه کاربردی دارند؟

NFT ها در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارند و فقط محدود به ارزهای دیجیتال نمی‌شوند. در حوزه‌های مختلفی مانند ثبت مدارک دانشگاهی، کاری شخص و تاریخچه سوابق پزشکی یا به‌طورکلی ثبت هویت اشخاص کاربرد دارند. ازآنجایی‌که سرقت و جعل در آثار عتیقه و کلکسیونی زیاد است، توجه کلکسیونر‌ها بسیار زیاد به این حوزه معطوف شده است.

۱- ثبت آثار هنر دیجیتالی: هنرمندهایی که آثار دیجیتال می‌سازند با استفاده از NFT ها می‌توانند بدون داشتن کمترین دغدغه ناشی از سرقت آثار، آن‌ها را بهNFT تبدیل کرده و در فضای دیجیتالی منتشر کنند.

۲- دارایی‌های دیجیتال: شما می‌توانید هر دارایی دیجیتالی اعم از یک حساب کاربری در شبکه‌های مجازی یا دامنه‌های اینترنتی را با تبدیل کردن به توکن غیر قابل معاوضه برای همیشه به خودتان اختصاص دهید.

۳- دارایی‌های فیزیکی: از NFT ها حتی می‌توان برای انتقال دارایی های فیزیکی مانند خانه و ماشین استفاده کرد بدین شکل که قرارداد این معامله در بستر بلاک چین ثبت کرد.

۴- خریدوفروش آیتم‌ها در بازی: در بازی های متاورس شما می‌توانید یکسری آیتم‌ها را به‌صورت NFT بسازید و آن‌ها را در بازی بفروشید. برای مثال یک گیمر در محیط بازی یک درخت می‌سازد و گیمر دیگری آن درخت را برای زیباسازی خانه خودش در فضای بازی خریداری می‌کند.

 

پرکاربردترین استانداردهای ساخت NFT

در حال حاضر بلاک چین اتریوم، بهترین هاست (host) برای ساخت NFT را دارد و استانداردهای مختلفی برای تولید NFT بر بستر اتریوم وجود دارد اما بهترین آن‌ها استاندارد ERC721 و ERC1155 است. بلاک چین های دیگری مثل EOS و Cosmos هم امکان حمایت از NFT ها و انتشار آن‌ها را دارند.

استاندارد ERC721: استاندارد ERC721 جز اولین استانداردهای مورداستفاده برای تولید NFT بر بلاک چین اتریوم است. از زبان برنامه‌نویسی Solidity برای تولید NFT در این استاندارد استفاده شده است. توکن هایی که طبق این استاندارد ساخته می‌شوند قابلیت نقل و انتقال دارند و مالکیت هر توکن توسط آدرس آن تعیین می‌شود. برای توکن های ساخته شده در بازی کریپتوکیتیز از این استاندارد استفاده شده است. در این استاندارد هر توکن منحصربه‌فرد بوده و متعلق به یک نفر است.

استاندارد ERC1155: برخلاف استاندارد ERC721 در استاندارد ERC1155 شما می‌توانید توکن های نیمه مِثلی تولید کنید؛ یعنی بر اساس این استاندارد می‌توان یک زمین متاورسی که یک NFT است را به چند قسمت تقسیم کرد و به چند نفر فروخت. این استاندارد توسط تیم engine coin معرفی‌شده است.

در ادامه مقاله به صورت مرحله به مرحله روش ساخت یک NFT را توضیح می‌دهیم.

 

چگونه می‌توان NFT ساخت؟ روش ساخت NFT بر بستر سایت Opensea

برای تبدیل کردن آثاری که داریم به NFT و ساخت NFT در قدم اول به یک قرارداد هوشمند احتیاج داریم. این قرارداد هوشمند می‌تواند بر بستر بلاک چین های مختلفی نوشته شود.

۱- وارد سایت Opensea.io شوید و از بالای صفحه «Create» را انتخاب کنید. (Create به معنای ایجاد کردن است.)

۲- روی دکمه Sign In بزنید و کیف پول متامسک خود را که از قبل ساخته‌اید را به Opensea متصل کنید.

۳- در این مرحله باید یک کالکشن جدید ایجاد کنید بنابراین دکمه My Collectiont را انتخاب کنید سپس Create را بزنید.

۴- صفحه جدیدی برای شما باز می‌شود. در این صفحه باید اطلاعات اولیه NFT مثل یک لوگو، نام و توضیح کوتاه برای NFT وارد کنید و روی Create بزنید.

۵- تا اینجا مراحل اولیه ساخت NFT را طی کرده‌اید. برای ادامه روی Add New Item کلیک کنید و اثری را که می‌خواهید به NFT تبدیل کنید را به آن اضافه کنید. اگر NFT ویژگی خاصی مانند عدد دارد را هم می‌توانید وارد کنید. کنار متن Unlockable Conten یک تیک وجود دارد آن را فعال کنید. حال تنها زمانی فایل نمایش داده می‌شود که NFT آن خریداری‌شده باشد.

۶- در این مرحله حداقل باید یک آیتم اضافه کنید و «sell» را انتخاب کنید تا NFT شما ایجاد شده و برای فروش قرار گیرد.

در این سایت واحد ارز اتریوم (ETH) است. مرحله بعدی تعیین قیمت برای NFT است. چند روش وجود دارد؛

A- می‌توانید یک قیمت ثابت مثلاً ۰/۰۹ اتریوم را انتخاب کنید.

B- انتخاب بعدی قیمت گذاری بر اساس زمان است. مثلاً شروع قیمت ۰/۰۹ اتریوم باشد و بعد گذشت یک زمان مشخص به بالاترین پیشنهاد قیمتی فروخته شود.

C- می‌توانید NFT ها را با هم ترکیب کنید و در یک پَک به فروش بگذارید.

۷- پس از انتخاب نحوه فروش، گزینه Post Your Listing را بزنید.

۸- آخرین مرحله پرداخت کارمزد شبکه است. پس از پرداخت کارمزد شبکه توسط کیف پول متامسک، NFT شما برای فروش در سایت گذاشته می‌شود. میزان کارمزد شبکه ۵/۲ درصد مبلغ فروش است.

 

در چه سایت هایی میتوان NFT را فروخت؟ (سایت های فروش NFT)

سایت‌های مختلفی برای خریدوفروش NFT وجود دارد که مهم‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها موارد زیر است؛

۱- سایت OpenSea.io؛ بزرگ‌ترین سایت خریدوفروش NFT، در حال حاضر OpenSea.io است. این سایت طیف گسترده‌ای از NFT ها را برای فروش دارد.

۲- سایت TofuNFT؛ این سایت کاملاً تخصصی معامله NFT است که بر بستر بلاک چین های مختلفی را پوشش می‌دهد. در حال حاضر این سایت از بلاک چین های اتریوم، بایننس، پلی گان، فانتوم، آربیتروم و آوالانچ پشتیبانی می‌کند.

۳- سایت Rarible؛ تمرکز این سایت بیشتر بر NFT های هنری است. مجموعه NFT هایی مانند؛ گروه هنری، گروه عکاسی، بازی، متاورس و گروه موسیقی را پشتیبانی می‌کند.

۴- سایت SuperRare؛ این سایت تمرکز ویژه‌ای بر NFT های تک‌نسخه دارد.

و سایت‌های دیگری همچون Foundation و BakerySwap و AtomicMarket جزء پرکاربردترین سایت‌ها در حوزه NFT است.

 

پروژه‌های برتر NFT کدام اند؟

برای سرمایه گذاری موفق در دنیای NFT ها باید پروژه‌های مختلف و برتر آن را بشناسید. NFT ها در حوزه‌های مختلفی توسعه یافتند. حوزه‌هایی مانند آثار هنری دیجیتالی، موزیک، دنیای مد و پوشاک و البته بخشی که بیشتر از بقیه مد نظر ماست، حوزه متاورس؛ که بیشتر از بقیه مورد استقبال قرار گرفته است.

۱- توکن Bored Ape Yacht Club– باشگاه میمون‌های بی حوصله

باشگاه میمون های کِسِل در واقع متشکل از ۱۰.۰۰۰ تصویر میمون های کارتونی با قیافه‌ای بی حوصله است که در ۳۰ آوریل ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد و بیشتر به‌عنوان تصویر آواتار استفاده می‌شود. تمامی NFT های این باشگاه فروخته شده است که بعضاً باقیمت‌های نجومی به فروش رفته است. با این حال هنوز شما می‌توانید آن‌ها را از سایت OpenSea بخرید.

در تاریخ نگارش این مقاله گران‌ترین NFT میمون خسته شماره ۶۴۸ به مبلغ ۱۸۸۸ اتریوم و ارزان‌ترین آن‌ها شماره ۳۰۴۵ به مبلغ ۹۲.۸۵ اتریوم است. از آنجایی که این پروژه موفقیت زیادی کسب کرد، باعث ابداع کلکسیونی قایق بادبانی میمون جهش یافته (Mutant Ape Yacht Club) شد.

۲- توکن Mutant Ape Yacht Club- باشگاه قایق بادبانی میمون جهش یافته

این باشگاه مجموعه‌ای از ۲۰.۰۰۰ تصویر میمون با شکل‌های عجیب غریب است که نشان از جهش یافتگی آن‌ها دارد. این میمون‌ها، شکل جهش یافته میمون کسل (کالکشن قبل) هستند. داستان شکل‌گیری میمون جهش یافته آن است که یک میمون خسته را در سرک جهش‌زا قرار داده‌اند و این کالکشن ایجادشده است. برای خرید میمون‌های جهش یافته باید به OpenSea مراجعه کنید.

۳- توکن های کریپتو پانکس CryptoPunks

توکن های کریپتوپانکس مجموعه‌ای از ۱۰.۰۰۰ تصویر به نام پانک است که در سال ۲۰۱۷ بر بستر بلاک چین اتریوم ساخته و فعالیتش را آغاز نمود.

در این پروژه مهم فقط ۹ پانک الین (Alien)، ۲۴ پانک میمون و ۸۸ پانک زامبی وجود دارد و بقیه پانک ها تصاویر انسانی هستند. برای دیدن NFT های کریپتوپانکس به سایت Larva Labs مراجعه کنید.

۴- دنیای متاورس Decentraland– دیسنترالند

دنیای دیسنترالند جزء پیشگامان در حوزه متاورس است. دیسنترالند درواقع یک جهان مجازی با امکانات دنیای واقعی است که کاربران می‌توانند به دادوستد در آن بپردازند. مثلاً یک زمین بخرند، در آن ساختمان‌سازی کنند و مهمانی بگیرند! به عبارت ساده‌تر کاربران می‌توانند آزادانه در آن فعالیت کنند. ارز دیجیتال دیسنترالند مانا (MANA) است.

۵- توکن های بازی Axie Infinity- اکسی اینفینتی

بازی اکسی اینفینتی یک بازی متاورسی است که بر بستر بلاک چین قرار داشته و توکن اختصاصی AXS را دارد. برای شروع این بازی شما احتیاج به سه اکسی دارید که همان NFT های بازی هستند. این بازی NFT های دیگری که آیتم‌ها و زمین بازی های بازی هستند را هم دارد. برای خرید اکسی ها و آیتم‌های بازی باید به سایت marketplace.axieinfinity.com مراجعه کنید. اکسی ها در این بازی با توجه به قابلیت‌هایی که دارند قیمت گذاری می‌شوند. شما با داشتن یک تیم مناسب می‌توانید در بازی برنده شوید که به ازای هر برد توکنی به نام اسموت لاو پوشن (Smooth Love Potion) پاداش می‌گیرید. این توکن در صرافی ها قابل معامله است.

۶- بازی متاورس The Sandbox– سند باکس

سند باکس یک بازی متاورسی بر بستر بلاک چین اتریوم است. توکن این بازی سند (SAND) نام دارد که با آن می‌توان در بازی به معامله پرداخت. توکن SAND در صرافی ها نیز قابل معامله است.

۷- متاورس آپلند (Upland)

آپلند یک بلاک چین متاورس است که بر مبنای نقشه‌ی دنیای واقعی ساخته شده است یعنی مکان‌های واقعی در آن طراحی شده است. در زمان ورود به این پلتفرم ۶۰۰۰ توکن UPX به‌عنوان پاداش ورود داده می‌شود. در آپلند یکسری زمین وجود دارد که امکان کسب درآمد با بازی کردن برای گیمرها و سرمایه گذاران وجود دارد. زمین های آپلند به‌صورت NFT تعریف‌شده‌اند که برای خریدوفروش آن‌ها از توکن UPX استفاده می‌شود.

۸- توکن های کریپتودز (CrypToadz)

کریپتو دُز شامل ۶.۹۶۹ موجود دوزیست کوچک است. کلمه CrypToadz از دو کلمه Crypto و Toadz تشکیل‌شده است که به ترتیب به معنای ارز دیجیتال و وزغ است. این کالکشن توسط یک هنرمند در عرصه دیجیتال با نام مستعار گرمپلین (Gremplin) ساخته شده‌اند.

متاورس به معنای فرا جهان است، جهانی فراتر از این دنیای محدودی که ما در آن زندگی می‌کنیم. دنیایی که شما می‌توانید هر چیزی را در آن خلق کنید یا می‌توانید کلاً ماهیت خود را در آن دنیا تغییر دهید. متاورس کمتر از ۱۰ سال از به مردم معرفی‌شده و آینده درخشانی پیش رو دارد. در حال حاضر بازار بازی های متاورسی بسیار داغ است. تصور کنید، شما می‌توانید با بازی کردن در متاورس درآمد دلاری داشته باشید. توصیه می‌کنم برای آشنایی دقیق با این دنیای جذاب، از صفحه آموزش متاورس در مشهد همیار کریتو بازدید کنید.

 

یک سؤال مهم، سرمایه گذاری روی NFT، سود یا ضرر؟

در این مقاله به معرفی NFT پرداختیم. دنیای NFT بسیار نوپا و گسترده است و روزانه پروژه‌های زیادی به آن اضافه می‌شود. برای سرمایه گذاری در این حوزه باید بتوانید پروژه‌هایی که حامیان و توسعه دهنده های قوی دارند را شناسایی کنید. برای مثال کمپانی قدرتمند سامسونگ برای معرفی جدیدترین نسخه گوشی سامسونگ Galaxy S22 از فروشگاه سامسونگ در دیسنترالند استفاده کرد که خود نشان دهنده اعتبار پروژه دیسنترالند است.

به زبان ساده‌تر قبل از سرمایه گذاری روی هر پروژه‌ای؛

۱- وایت پیپر (whaite paper) را مطالعه کنید.

۲- حامیان و توسعه دهندگان پروژه را کاملاً بشناسید یعنی بدانید به چه دلیلی می‌خواهید روی پروژه سرمایه گذاری کنید.

۳- از چشم انداز پروژه اطلاع کامل داشته باشید یعنی بدانید هدف این پروژه چیست و شما نیز برای خودتان هدفی برای سرمایه گذاری تعیین کنید.

۴- از یک فرد آگاه و باتجربه در این حوزه مشورت بگیرید. برای دریافت مشاوره تخصصی درباره پروژه های NFT به سایت همیار کریپتو مراجعه کنید.